619
Dat is evenwel slechts een negatief bewijs. Bij de le expeditie
boekstaafde de schrijver meermalen, wat niet bleek,uit de officiëele
bescheiden waarover hij beschikte, ja soms juist het, tegendeel van
hetgeen daaruit bleek.
Misschien zoude het archief der commissarissen daaromtrent meer
licht verschaffendoch het doet ook weinig af.
Dat bet journaal der 2C expeditie oneindig meer volledig er z. zoude
zijn bijgehouden, is ook wel mogelijk, maar de schrijver heeft mij
nog geen vertrouwen genoeg op zijn onpartijdig oordeel ingeboezemd,
om dat zoo gereedelijk toe te stemmen, zoolang ik niet in de gele
genheid ben geweest, ook zelf de vergelijking te maken.
Is het waar, dan zoude er wel redenen voor zijn.
Bij de le expeditie ging dit werk het bijhouden van het jour
naaldoor ziekte vier malen in andere handen over; bij de 2e bleef
het gedurende de geheele expeditie aan deuzelfden persoon opgedragen.
Bij de zoo langdurige, rustige rust te Palakka, slechts door twee
vreedzame marschen afgebroken, was daartoe bij de 2e al den tijd.
De le heeft zulke rustige dagen nooit gekend, zelfs te Makasser niet.
Van aanteekening der brieven aan vorsten of hoofden in het mi
litair journaal der lc kon geen kwestie zijn, wan die werden door
den commissaris of de commissarissen geschreven, die een eigen en
afzonderlijk archief hadden, en in dat der 2e expeditie zouden ze
dus, om diezelfde reden, evenmin op hunne plaats zijn.
(bladzijde 191, eerste en volgende volzinnen)
"Het verdere", enz.
De naam van dien sergeant der artillerie is genomen, zooals hij in
mijn journaal staat.
Het is niet onmogelijk, dat hij Keijeren niet Preijer heette.
De brief aan den Gouverneur van Celebesdie hier aangehaald wordt,
is geschreven onmiddellijk na het ontvangen van het rapport van den
kolonnekommandant over dien moord. Er mocht geen tijd verloren
gaan, om de moordenaars niet de gelegenheid te laten zich uit de
voeten te maken.
Dat rapport gaf evenwel aanleiding tot een nader onderzoekom
dat niet mocht worden goedgekeurddat men een ziek onderofficier,
zonder hulp of verzorging, in een vreemde kampong had achterge
laten bij eene bevolking, waarvan hij de. taal niet eens kende, en
zonder voedings- of geneesmiddelen. In het ergste geval had men
