621
(bladzijde 192, laatste nieuwe volzin)
//Dat door kolonel W.", enz.
Reeds heb ik medegedeelddat ik, van Badjoa te Makassar aangeko
men voortdurend aan koortsen lijdende was, evenals verreweg de meeste
officieren en minderen, die aan de le expeditie hadden deelgenomen.
Het laatste schrijven, hier door schrijver aangehaald, is van 15
Augustus 1859.
Of die brieven in handen van den legerkommandant, die zich,
tijdens mijn verblijf te Makassar, gedurende eenigeu tijd op eene
inspectie-reis over Java bevond, gekomen zijn, weet ik natuurlijk
niet, doch ik heb eenige reden om het te betwijfelen.
Eerst den 3den November kwam de luitenant-geDeraal J. Van Swie-
ten te Makassar aan en nam den 4eu daaraanvolgende, het kommando
der expeditie van mij over.
Tusschen het schrijven van den aangehaalden officieëlen brief en
de overgave ligt eene ruimte van c. c. 80 dagen.
Ik had dus al den tijd om op mijn verhaal te komen en in be
terschap toe te nemenzooals dan ook inderdaad plaats had.
Gedurende mijn aanwezen te Makassar onderhield de luitenant-
generaal Van Swieten met mij direct eene zoogenaamde semi-officiëele
correspondentie, terwijl de officiëele stukken, op de gewone wijze,
aan het militair departement gezonden werden.
Bij zulk een semi-officiëel schrijven, bekwam ik het eerst kennis,
dat tot eene tweede expeditie zoude worden overgegaan, de generaal-
majoor Steinmetz daarover andermaal het bevel zoude voeren, en ik
ais tweede kommandant daarvoor bestemd was; wordende wijders al
hetgeen verder op die expeditie betrekking hadals transport- en
debarkementsmiddelenhulptroepen enz., bij dergelijk schrijventus
schen Z. E. en mij verhandeld.
Op mijne schriftelijke bedenking, met de 2e expeditie ander
maal ondergeschikt mede te gaan, onder bekendstelling mijner motie
ven, werd mij door Z. E. nog gewezen op het voorbeeld van zelf
verloochening, door den maarschalk Canrobert in de Krim gegeven,
en is mij bij die semi-officiëele correspondentie niet gebleken, dat
de legerkommandant kennis droeg van mijn ongunstigen gezondheids
toestand, zoodat men dan ook, tot het laatste toe, zelfs nadat in
het kommando der expeditie verandering gekomen was, op mij het
oog schijnt gehad te hebben als 2en kommandant.
De lezer, die zich de moeite getroosten wil, de samenstelling der
