86
vuur gezien had en toch zonder èenige ontroering de korte rapporten
ontving, welke hem aankondigden dat hij zich ging wikkelen in den
eersten veldslag, sinds zestig jaren geleverd tusscheu Teutonen en
Galliërs, vertegenwoordigt het andere stelsel. De generaal Göben
behoefde in deze omstandigheid zijne aandacht niet uitsluitend te
wijden aan de bijzonderheden der schermutselingen, die men op de
hoogten van Spicheren begonnen had. Er was voor hem een ge
wichtiger vraagstuk, namelijk het korps te ondersteunen, dat zoo
plotseling in een gevecht was gewikkeld geworden. Gelukkig was
hij er niet onkundig van, dat zijn werkkring hem was opgedragen,
dewijl hij een van die officieren was die men onderstelt op de hoogte
te zijn van de verantwoordelijkheid, die op hen neerkomt. Hij was
opgevoed geworden in de gro'ote school van de organisatie bij leger
korpsen, geschapen door Moreau, die Napoleou, ofschoon groot voor
stander van centralisatie, tot de zijne maakte, alzoo aan de centrali
satie den zwaarsten slag toebrengende, dien zij ooit ontvangen had,
maar die het voor den koning Wilhelm, of juister voor zijn minister,
was weggelegd zoo te verbeteren, dat hij er het krachtigste oorlogs
instrument van maakte, waarover de mensch ooit beschikt heeft.
De voordeelen van dit beginsel, toegepast op een legerkorps, zijn
zoo zeer in de theorie en in de praktijk erkend geworden, dat het
buiten het korps in alle richtingen naar boven en beneden in wer
king gebracht is. Van daar de formatie, met een strategisch doel,
van de verschillende commandementen, waarin, in oorlogstijd, een
groot leger, bestaande uit talrijke korpsen, verdeeld is -, comman
dementen, die bij het eind der vijandelijkheden in Frankrijk tot vijf
waren gestegen. Alzoo hunne korpsen gedecentraliseerd en een
oorlogsstelsel uitgevonden hebbende, volgens hetwelk de generale staf
de moeite niet had persoonlijk in gemeenschap te zijn met de chefs
van al deze groote eenheden, maar slechts met de tusschenpersonen
of bevelhebbers van legers, hebben de Pruisische organisateurs nog
partij weten te. trekken van hunne ondervinding omtrent de onschat
bare voordeelen, verkregen door het opperbevel te ontlasten van het
detail-werk. Zij hebben het beginsel der individueele verantwoorde
lijkheid doen afdalen tot de verschillende bestanddeelen van het korps.
De divisie-generaals oefenen veel meer gezag uit dat men hun oor-
spronklijk had toegekend, en er zijn slechts weinig gevallen, betref-
Kroonprius van Pruisen, Prins Prederik Karei, Kroonprins van Saksen, Groot
hertog van Mecklenburg en v. Werder.
Q.
