332
de voordeeligste. Op zulk terrein kunnen vrije benden en gewapend
landvolk den vijand ongezien naderen, hem overwachts aanvallen, en,
indien de aanval mislukt en zij in het nauw worden gebracht, spoor
loos weer verdwijnen. De meeste volksoorlogen, die van langen duur
of goede gevolg geweest zijn, hebben een zoodanig oorlogstooneel
gehad. De landerijen der Vendée. met vele waterwegen doorsneden,
maakten het mogelijk voor de inwoners, die door dappere aanvoer
ders geleid werden, de veel talrijker legers der Fransche republiek
langdurig en met goed gevolg te bestrijden. De vreeselijke energie
van het ncomite du salut public", dat het bevel gaf, alle ingezetenen
te verdelgen, de wouden en woningen te verbranden en het land in
eene woestenij te doen veranderen, was niet in staat den opstand
geheel te bedwingen. In den laatsten Poolschen strijd der vertwijfe-
ling (anders toch kan men eenen oorlog, bijna zonder wapenen en
zonder eenig uitzicht op goed gevolg gevoerdwel niet noemen)
vonden de voor hunne nationaliteit en godsdienst vechtende Polen
toen zij door de overmacht hunner vijanden in het nauw gedreven
waren, in de zich, uren ver uitstrekkende, wouden een veilig toe
vluchtsoord.
Volkswapening in Tiet gebergte. In het gebergte, vooral in het
hooggebergte, kan de guerilia-oorlog het gemakkelijkst, en tevens
het krachtdadigst worden gevoerd. De ingezetenenmeestal ruw
en gehardhebben weinig behoeften en zijn oorlogszuchtig. De na
tuur, met hare vele vaste stellingen en menigvuldige schuilhoeken,
begunstigt de in het gebergte wel bekende inwoners. Hoe ontoe-
gangelijker en onherbergzamer het gebergte is, hoe minder goede
wegen daardoor voerendes te grooter bezwaren zal de vijand te
bestrijden hebben.
In den Kaukasus hebben de Tscherkessen onder hunnen profeet
en held Schamyl de Pussen gedurende tientallen van jaren weerstaan.
De opstand der Tyrolers in 1809 kon slechts met moeite door de
Franschen bedwongen worden. De inwoners van Katalonië hebben
in den Spaanschen bevrijdingsoorlog de Franschen groote schade
berokkend. In de Baskische provinciën hebben de carlistisch gezinde
inwoners in den laatsten Spaanscheu successie-oorlog langen tijd de
inspanningen van de Christinos getrotseerd. In Napels en Sicilië
zagen wij in het begin dezer eeuw een schaar van struikroovers langen
tijd de inspanningen der Franschenen in onze dagen de ingeze
tenen van de Abruzzen en de bergachtige Capitanata den Sarden een
