schuldigen of te veroordeelen. Hij was zachtaardig van karakterzijn
inborst bracht het geenszins mede, zich velen tot vijand te maken,
zooals hij, bij zijn stelsel, moest doen. Dat hij dit deed, ook al
keurt men het wellicht niet goedmoet te meer reden geven om de
overtuiging te vestigen, dat het persoonlijk belang, de particuliere
overwegingen, tot zwijgen werden gebracht, zoodra de generaal van
oordeel was dat 's lands belanghet belang van het leger, eene tegen
strijdige beslissing eischte. Bij al zijne handelingen stond steeds dit
belang op den voorgrond; onverpoosd werd er naar gestreefd, dit te
behartigen.
Dat niets des generaals aandacht ontging, dat aan alles wat daarvoor
in aanmerking kwamde hervormende hand werd geslagenbewijzen
mede de bundels algemeene orders, van 18691872 in het licht gege
ven. Men heeft daarin gezien eene afkeurenswaardige zucht om alles
te reglementeeren. Ten onrechte evenwelwant de uitgifte der alge
meene orders berustte op het beginseldat de officieren datgene, wat
zij van de bepalingen moeten hennen, ook moeten kunnen vinden.
Daarom werden de vroegere «circulaires", die nergens compleet aan
wezig wareningetrokken en door algemeene orders vervangen daarom
werden reglementen en voorschriften openbaar gemaakt, die vroeger
slechts aan weinigen bekend waren. Die bundels algemeene orders
getuigen van het streven, met den geest des tijds mede te gaan;
men moge sommige orders goed- of afkeuren, zij getuigen onophou
delijk van 's generaals hooge belangstelling in het leger.
Die belangstelling openbaarde zich naar alle zijden. Onverwacht
zag men den generaal in de kazerne, om zich te overtuigen, dat de
voeding der manschappen aan alle billijke eischen voldeed dan weer
zag men hem tegenwoordig bij exercitiën en manoeuvres. Het valt
niet te ontkennendat die aanhoudende controle over de chefs hare
schaduwzijde heeft, doch ieder zal moeten instemmen, dat zij ook
hare nuttige zijde heeft gehad en dat zij paste in het stelsel des
generaalsomook door veelvuldige inspectiënuit eigen oogen te
zien en daardoor tot verbeteringen te kunnen besluiten. De dagblad
en tijdschrift-artikelen, waaHn geschreven werd over eenig militair
onderwerp, ontgingen des generaals aandacht nooit; wellicht werd
daaraan soms te veel aandacht gewijd.
Het militair tijdschrift ontstond door den krachtigen steun van den
generaal Kroesen. Toen de uitgevers het plan vormden, dat tijd-
6
