230
voor het vervoer der produkten of voor anderen arbeid op het land
zelf. Door landbouw en veeteelt in 't algemeen te vereenigenwordt
het wisselen van gronden bevorderd. Zoo kan men op kleigrond eerst
padi plantenen het volgende jaar tabakom daarna van den grond
weiland te maken.
Het bedrijfskapitaaluitsluitend benoodigd voor het exploiteeren
van eeue paardenfokkerij, is nog al aanzienlijk, zoodat voor het op
nemen van dat kapitaal niet gemakkelijk borgen te vinden zullen zijn.
Dit zou, dunkt mij, wel het geval wezen, indien de exploitatie
b. v. gepaard ging met het telen van produkten voor de Europeesche
markt op gronden waarop geene te zware lasten drukken. Het geven
van een renteloos voorschot door het gouvernementbij de oprichting
van eene stoeterij, beteekent meer dan men wel zou vermoeden,
wanneer men nagaat dat voor het opnemen van eenig kapitaal, dat
voor het op touw zetten van eene landelijke onderneming wordt ge
bruikt, nog al hooge rente moet worden betaald. Maar het gouver
nement heeft wel 100.000 renteloos voorschot gegeven voor den
afvoer van gouvernements koffie en den opvoer van zout voor de residentie
Kadoe in 1867. Waarom kan dus het gouvernement ook geen ren
teloos voorschot geven voor eene paardenfokkerij altijd van het be
ginsel uitgaande dat de staat geen koopman of spekulant mag zijn?
Thans rest mij na te gaanwaarin zou moeten bestaan de van gou-
vernementswege te verleenen ondersteuning ter aanmoediging van eene
partikuliere stoeterij en de verplichting jegens den staat van den onder
nemer der exploitatie. Dit gelieve men te zien in een ontwerp-kon-
trakt, dat ik aan de goedkeuring mijner lezers onderwerp.
Het kontrakt kan als volgt luiden
Artikel 1. In te gaan met het zevende jaar na den datum van
het sluiten van dit kontraktzal de kontraktant jaarlijks ten dienste
van het leger moeten leveren een zeker getal remonte-paarden, afkom
stig van volbloed Makassaarsche of Sandelhoutsche hengsten en Ja-
vaansche merrien en die op kontraktant" s gronden geworpen zijnin de
verhouding van minstens één paard op een aangegeven getal bouws
gronddoor het gouvernement aan den kontraktant in bruikleen ge
gevenwelke paarden worden afgeleverdna goedgekeurd te zijn, tegen
den voor het loopende jaar vastgestelden remonte-prijs voor de artil
lerie en kavallerievermeerderd met een vijfde gedeelte van dien prijs
Indien men aanneemt, dat de kontraktant op 500 bouws grond 300
