387
zijner tegenstanders, dan door de groote afstanden en zijne reusachtige
uitgebreidheid, waardoor het volslagen gebrek aan spoorwegverbin
dingen nog gevoeliger uitkwam. Nu bezit dat machtig voorwaarts
strevende rijk reeds dertien honderd Duitsche mijlen in alle rich
tingen, gebouwd naar planmatige aanwijzingen van de Regeering, in
zonderheid met, bescherming van de militaire belangeneene herhaling
van den aanval als in den Krimoorlog ware reeds om deze reden
bijna onmogelijk
Een schitterend voorbeeld van het partij trekken van spoorwegen
in bovenbedoelden zin levert ook de veldtocht van 1859 in den be
roemden marsch der Eranschen van den Po naar den Tessino, als
het voorspel van den slag bij Magenta. Aan den kant der Oosten
rijkers is hier van belang het vervoer van het eerste korps van Praag
over Leipzig, Innsbrück, den Brenner (hier te voet) naar Milaan;
het had in tien dagen tweehonderd Duitsche mijlen afgelegd en kwam
nog tijdig genoeg om aan den slag van Magenta deel te nemen.
Van bijzonder gewicht waren de spoorwegen gedurende den grooten
Amerikaanschen burgeroorlog.
Voor beide partijen waren, bij de reusachtige afstanden van het
oorlogstooneelde spoorwegen het gewenschte middel om de strijd
krachten nu eens hier, dan weder daar te verplaatsen, voornamelijk
voor de in getalsterkte zwakkere Zuidelijken of geconfedereerden.
De slag van Buil Bun (1861) zou niet gewonnen, Richmond bij
de bedreiging door het leger van den Potomac niet behouden hebben
kunnen worden, zoo Beauregard en Lee niet per baan versterkingen
hadden kunnen bijeentrekkenmeermalen werden aanzienlijke troe
penmassa's op afstanden van honderd dertig tot honderd zestig Duitsche
mijlen vervoerd.
In den veldtocht van 1866 is in dit opzicht merkwaardig het trans
port Van het detachement van den generaal Plies van Göttingen over
Maagdeburg en Halle naar Gotba om aan de naar het zuiden aftrek
kende Hannoversche armee den terugtocht af te snijden; voor gelijk
doel werden achtduizend man van Kassei op Eisenach gericht. Ver
der de terugtocht der Oostenrijkers van Olmütz naar Weenen en het
samentrekken van Aartshertog Albrecht's leger uit Italië tot beveili
ging van de bedreigde hoofdstad.
De veldtocht van 187071 bewijst, dat, bij krachtige maatre
gelen, ook in 's vijands land van den spoorweg zeer veel voordeel
te trekken valt. De oorlog tegen de Regeering van 4 Sept. vindt
