299
vastige beoefening van de vrijheid vergadert bij volken, die gelukkig
genoeg zijn om ze te bezitten en wijs genoeg om ze te behouden.
Amerika had reeds een der moeilijkste vraagstukken onzer eeuw
opgelost door te midden van eene demokratische maatschappij vrij
zinnige instellingen te ontwikkelen, maar geene enkele inwendige
krisis had er de hechtheid van op de proef gesteld. Vele lieden
verzekerdendat bij den eersten storm deze teedere plant zou worden
ontworteld uit een bodem, niet in staat haar te voeden. De wind
van den burgeroorlog is opgestokenen het is integendeel de krach
tige boom der Amerikaansche instellingen, die, zijne schaduw uit
strekkende over het landwaar hij zoo diepe wortels geschoten had,
het voor dreigenden ondergang behoed heeft. In deze krisis heeft
het Amerikaansche volk geleerd nog meer dan in het verleden zijne
grondwet lief te hebben, en het heeft aan de wereld bewezendat het
standbeeld der Vrijheid geen ijdel afgodsbeeld is, doof in den dag
des gevaars, maar het heilige beeld eener machtige godheid, die men
in den tegenspoed moet aanroepen.
Ofschoon de oorlog altijd een wreed schouwspel aanbiedtkan men
ten minste dien, welke onlangs Amerika verscheurd heeft, bestudee-
ren zonder die diepe, onvermengde droefheid te ondervinden, die de
zegepraal van geweld en onrecht inboezemt. Het is belangwekkend
na te gaanhoe die zoo lang betwiste overwinning verworven is ge
worden, waarvan de uitkomsten ieder in het oog vallen, maar waar
van de werkelijke oorzaken moeilijk van verre te onderscheiden zijn.
Bij deze studie, zoowel van gewicht voor den soldaat als voor den
staatsman, moet men zeer zeker aan den eenen kant rekening houden
met het verschil in instellingen, zeden en bijzondere omstandig
heden maar ook aan den anderen kant niet zonder onderzoek koste
lijke voorbeelden en eene duur verkregen ervaring verwaarloozen
onder voorwendseldatwat in Amerika geluktein Europa niet
toepasselijk is.
De arbeid, dien wij ondernemen, is hoofdzaaklijk eene krijgsge
schiedenis. Wij zullen dus niet beproeven de constitutioneele wor
stelingen en de politieke gebeurtenissen te verhalen, die den oorlog
hebben doen ontstaan, waarvan wij hier de beschrijving aanbieden.
Maar in een' tijd, waarin de rampen van het vaderland een bijzon
der gewicht bezetten aan alle vraagstukken van militaire organisatie,
scheen het ons toedat dit verhaal niet volledig zou zijnzoo wij
niet begonnen met den lezer eenigszins in bijzonderheden de hulp-
