309
digheden niet onbepaald afkeuren, omdat het 't eenige middel is dat
dadelijk helpt, en vooral dadelijke voorziening is op het oogenblik
noodig. Maar de toekomst mag daarom niet uit het oog worden ver
loren, en op den duur helpen ook hooge handgelden niet, doch zul
len zijover het algemeeneer strekken om het gehalte der solda
ten te doen dalen.
Wanneer de soldaat in geheel Indië gehuisvest ware in ruime,
luchtige, doelmatige kazernes; wanneer hij eene voeding had, die
hij nergens beter zou kunnen verlangen; wanneer zijne soldij groot
genoeg was om niet enkel zijn troost te moeten zoeken in den ramp
zaligen jenever of arak; wanneer voor zijne toekomst en ook voor
vrouw en kinderen kon worden gezorgd, eerst dan, maar ook
alleen dan, zal op den duur het Indische leger niet alleen voltallig,
maar ook eene keurbende zijn.
Krachtig is het pleidooi des heeren Van Delden voor de nood
zakelijkheid om spoedig over te gaan tot het legeren, zooveel moge
lijk, van de soldaten in gezonde streken binnen'slands. In 1870,
meenen wijis dit in beginsel door den koning goedgekeurdde
uitvoering is steeds uitgesteldde eerste jaren omdat daarvoor geen
geld op de begrooting was, nu door de tijdsomstandigheden. Het
zijn juist die tijdsomstandigheden, zegt de heer Van Delden, en
hij toont dit nader aan, die de handen aan het werk hadden moeten
doen slaan; eischt de menschelijkheid het niet, dan toch zeker het
geldelijk belangAl bepaalde men zich voorloopig tot bamboezen
gebouwenin afwachting dat er een voldoend aantal militaire of des
noods civile ingenieurs kunnen aangewezen worden om permanente
kampementen te ontwerpen en op te richten of tot dat in andere
opzichten de //tijdsomstandigheden" gewijzigd zijndan zou al zeer
veel gewonnen wezen.
Ook het lot der half-Europeesche soldatenkinderen trekt des schrij
vers aandacht; voor deze, zegt hij, moet door den staat met mil
de hand worden gezorgd; het belang, niet alleen van die kinderen,
maar ook van den staat-zelven is er mede gemoeid.
De woorden, op blz. 48 voorkomende, verdienen voorzeker aan
dachtige overweging en behartigingWil de staat een goed leger
bezittendan moet hij dat leger goed betalen. Over de geldkwestie
