316
de snelheid der voortplanting van het geluid doet ondergaan. Deze
snelheid is
333 meters bij 0°
341 u n 16°,
en de uitvinder heeft den inhoud en de dichtheid van den vlotter
de dichtheid en uitzetbaarheid van het vocht moeten berekenenzoo
dat de snelheid van den schuifring door den warmtegraad in dezelfde
verhouding beheerscht wordt als de snelheid van het geluid. Na lang
rondtasten heeft de uitvinder zich bepaald tot gedestilleerd water en
een zilveren schuifring, gevormd uit twee eenigszins kussenvormige
(ihombésschijven. De telemeter Le Boulangé is buitengewoon een
voudig in het gebruik; elke waarnemer moet er zich vooraf goed in
oefenen zijne eigeDe persoonlijke kans van fouten te begaan te bepalen,
dat is de gemiddelde standvastige dwaling in het waarnemenzoodat
hij de door hem waargenomene afstanden later verbeteren kan. De
ondervinding leert, dat het vuur later wordt opgeteekend dan het ge
luid, en dat, hoe groot ook de bekwaamheid van den waarnemer zij,
zij nooit zoo groot is, dat de indruk, opgevangen door het oog of
het oor, onmiddellijk op het gewricht wordt overgebracht door tus-
schenkomst van de hersens en van den wil. De heer Le Boulangé
heeft uit herhaalde proeven afgeleid, dat de gemiddelde persoonlijke
fout 50 meters op den geschatten afstand deed verliezen en het in
strument is daarnaar afgedeeld geworden.
De uitvinding van den heer Le Boulangé maakte hare eerste ver
schijning in de militaire wereld in April 1874, en in September
telde men in verschillende landen reeds 246 telemeters bij wijze van
proef.
De leerrijkste proefnemingen zijn die van de Belgische artillerie
schietschool te Brasschaet geweest; zij liepen over 318 waarnemingen,
verdeeld in 52 reeksen, op afstanden van 300 tot 3400 meters, en
werden gedaan door 36 officieren en onder-officieren, die beurtelings 5
telemeters hanteerden. De gemiddelde fout heeft bedragen 24 meters,
zonder te spreken van de persoonlijke fout.
M.
