38
De gebeurtenissen van 1873 en de beide in dat jaar uitgezonden
expedition tegen Atjeh, waaraan telken male ook personeel van den
topographischen dienst werd toegevoegd, waren echter van merkbaren
invloed op den gang van zaken bij de brigades, en dus ook op de
gedurende 1873 afgeleverde hoeveelheid terreinwerk.
Het door de zes brigades in 1873 opgemeten en in kaart gebrachte
tbrrein (van Java) bedraagt desniettemin ongeveer 2490 palen
(Batavia 224, Rembang 1004, Kediri 650, Soerabaja 337, de Preanger
Regentschappen 275).
Voorts werd in Atjeh het tijdens de eerste expeditie verkende
terrein opgenomen en in kaart gebracht, en waren bij het topogra-
phisch bureau te Batavia in Maart 1874 ook ontvangen de teeke-
ningen van de gevechtsterreinen der tweede expeditie, voor zoo ver
die betrekking hebben op de krijgsverrichtingen vóór 25 December
1873.
Ter voortzetting der nog steeds gestaakte opneming der Pasoemah
was gedurende 1873 geen officier beschikbaar; ook de reeds bevolen
verbetering en bijwerking op het terrein van de bestaande topogra-
phische kaarten der Padangsche bovenlanden kon nog niet aangevan
gen worden, daar ook hiertoe een geschikt officier ontbrak.
Hoewel gedurende 1873 een drietal officieren der infanterie prak
tisch opgeleid werden voor den topographischen dienst, bestaat er, met
het oog op de iu 1874 te verwachten mutatiën onder het officiersper-
soneel bij dien tak van dienst, nog weinig vooruitzicht dat in dat
jaar met de zoo even bedoelde opneming zal kunnen worden begonnen.
Voor de eerste maal in Nederlandsch Indië is in het afgeloopen
jaar ook photographisch personeel aan eene expeditie toegevoegd.
Bij de verkenningsbrigade der tweede expeditie tegen Atjeh waren
namelijk ingedeeld een korporaal en een fuselier-photographistbene
vens het noodige inlandsche handlangers-personeel.
Omstreeks December 1873 mocht men eindelijk slagen in de
reproductie door middel van lichtdruk (Alberttypie) van in oost-
indischen inkt gewasschen kaarten, teekeningen met halve tinten,
enz. Het voornemen bestaat de nieuwe methode van reproductie
door lichtdruk weldra in het groot toe te passen.
Ultimo December 1873 bestond bij den topographischen dienst een
overcompleet van 3 luitenants, 7 militaire ambtenaren en 4 minde
ren, en een incompleet van 3 kapiteins, 10 militaire opzichters en
25 minderen.
