511
tijdstip, om aan den oorlog deel te nemen, geleid door de comités
de la défense locale. Aardewerken, versperringen met boomstammen,
barricaden in de straten verzwaarden dikwijls de bewegingen der troe
pen. Erancs-tireurs en vrijscharen legden er zich op toe, den volks
oorlog aan de gang te brengen wat te beter gelukte, omdat de terug-
marsch van den generaal Yon Werder op Gray achten de Saóne-linie
als eene volslagene nederlaag werd voorgesteld. Tot het bereiken van
groote uitkomsten ontbrak aan deze met veel ijver ondernomen diensten
der bevolking wel is waar de georganiseerde opperste leiding, maar
toch namen zij de krachten van het listen korps zeer in beslag.
Overrompelingen van kleine detachementen, patrouilles, requisitie-
commando's waren aan de orde van den dag.
Met de grootste vastberadenheid trad de Duitsche legeraanvoering
tegen dezen nieuwen, niet te versmaden vijand op. Zij gedroeg zich
naar den regel, dat ieder met de wapenen in de hand aangetroffen
individu, die niet bewijzen kon tot een wettelijk soldaten-korps te be-
hoorenmet den dood gestraft worden moest Het zij gezegd, dat
slechts eens zulk eene terechtstelling van vier personen plaats heeft
gehad, aangeklaagd van Duitsche soldaten in het geheim vermoord te
hebben. Dit voorbeeld werkte, en de Duitsche legeraanvoering mag
er op bogendat daar waar een eigenlijke volksoorlog woedde, deze
niet wreeder en voor land en volk gevoeliger gevoerd werd dan een
regelmatige krijg.
Garibaldi's korps was intusschen tot ongeveer tien duizend man
aangegroeid en hem het bevel over alle zich in den rayon der
Vogezen vormende vrijkorpsen opgedragen geworden. Talrijke ver
kenningen van de ruiterij brachten tegen het eind van de maand
bericht omtrent de vorming van nieuwe, tot dus ver niet gevormde
formaties achter het front van Garibaldi's troepen. Onder deze om
standigheden rezen nieuwe bedenkingen tegen het verder oprukken
tegen Bourges, en dit te meer, omdat het navoeren van benoodigd-
heden voor de troepen, bij gebrek aan spoorweggemeenschap, slechts
langzaam en moeilijk te bewerkstelligen was. Op den 27sten October
stiet eene colonne, onder Prins Wilhelm vau Baden, voor de eerste
Ook Napoleon 1 beschouwde de liuitschers, die in 1813 den vaderlaudschen
grond verdedigden zonder officieel soldaat te zijn, als bandietenDe Duitschers
vonden dit barbaarsch. Men zie daaromtrent, bij voorbeeld, L. von Hausser in zijne
Gesammelte Schriften. In 1870 deden de Duitschers hetzelfde. Noem nooit te spoe
dig uwen tegenstander «barbaar." jj
