538
troepen te moeten uitlaten, en zelfs te mogen bewerendat dergelijke
handelingen alleen bij de Duitschers konden voorkomen.
Het is zeer gemakkelijk, uit een leger dat, alles te zamen genomen,
tot een millioen manschappen steeg, enkele personen of enkele troe-
penafdeeliugen aan te wijzen en te zeggen: ziet, zoo handelen die
Duitsche soldaten!
Niemand zal willen bewerendat zich onder de soldaten alleen en
uitsluitend beschaafde en brave menschen bevinden. Personen van
weinig opvoeding en van ruwen en wreeden aard vindt men overal,
en zoodanigen vinden in den oorlog de beste gelegenheid, hunne
slechte hoedanigheden te doen uitkomen. Maar men moest zich wach
ten, uit handelingen van enkelen, tot eene algemeene gevolgtrekking
te geraken.
De oorlog is geen kinderspel. Wanneer alles daarin volgens vaste
wetten plaats kon vinden, wanneer ieder burger vreedzaam te huis
kon blijven en de schoten zoo gericht konden worden dat zij uit
sluiten soldaten en militaire inrichtingen troffenware het voorzeker
voor het land, waar de oorlog gevoerd wordt, aanzienlijk beter
gesteld.
Wat in liet gevecht of na het gevecht geschiedt, moet ieder, vriend
of vijand met den mantel der vergevingsgezindheid bedekken.
Anders is het met de harde bejegening, met gruwelen jegens amb
tenaren of burgers, indien zij ten uitvoer worden gelegd na kalm
overleg, in kalme omstandigheden.
Juist zulke handelingen nu zijn in Frankrijk met ijver verzameld
en openbaar gemaakt, zelfs zijn officieren en regimenten bij name
genoemd welke zich bijzonder door gestrengheid ruwheid of plun
dering hebben doen kennen. Wanneer wij echter die handelingen
van ons standpunt uit beschouwen, dan blijkt het, dat zij groo-
tendeels wettig of door de omstandigheden geboden waren.
De stad Corbeil, b. v., wordt zeer beklaagd; over de 8000 re-
quisitiën hebben, zeggen de Franschende Duitschers daar uitge
schreven. Het komt er echter op aan, wat gerequireerd werdwaar
schijnlijk ziju de nachtlichtjes voor de wachten ook als requisitiën
aangemerkt. De gelieele 3e armee marcheerde voor de insluiting van
Parijs over Corbeil; tot dat de spoorweg van Lagny kon worden benut,
gingen de aanvoeren van Nanteuil meest over genoemde stad. Wij
waren dus wel verplicht, veel van Corbeil te vorderen, om de troepen
onder dak te brengen en ontbrekende of verloren voorwerpen aan
