594
biedt te zijn, en daarom verzoek ik, dat de president de lichten doe
ontsteken, om de werkzaamheden voort te zetten." Die man had
een gerust geweteneen geweten, dat hem toefluisterde dat hij het
goede deed. Plicht is het schoonste woord dat er bestaat; tracht gij
steeds even als die wetgever te handelen. Meer kunt gij niet doen,
maar doe ook nooit minder, dan Uw plicht U gebiedt."
Gedurende eenigen tijd had Lee de moeielijke taak, het leger
van Noord-Virginië te organiseeren. Yan alle zijden stroomden man
nen en jongelingen toe. Sedert Mei schaarden zich 30,000 Virgi-
niërs onder de vanen der geconfedereerdenechter was hun ijver
en geestdrift niet voldoende, om er de zoo hoog noodige krijgs
tucht in te brengen; eene buitengewone krachtsinspanning was noo-
dig, om er in eenige maanden tijds goede soldaten van te vormen;
toch werden het later uitmuntende troepen.
Nadat Lee in drie maanden tijds Richmond in verdedigbaren staat
en de troepen geheel georganiseerd had, werd hij, te gelijk met Beau
regard, Johnston en Cooper, tot divisie-generaal benoemd en naar
West-Virginië gezonden, om er een moeielijk werk tot stand ,te
brengen. De zomer ging voor hem zonder groote wederwaardighe
den voorbij; alleen had hij eenige kleine schermutselingen met vlie
gende kolonnes van Mac-Clellande bevelhebber der federalisten.
Dikwerf hoopte Lee met het gros der Noordelijken in gevecht te
zullen komen, maar het gelukte hem alleen, na vermoeiende marschen
en contramarschenop wegen, die door hunnen slechten toestand de
bewegingen zeer belemmerden, paal en perk te stellen aan de voor-
deelen, die de Generaal Rosencranz behaaldeen dezen terug te wer
pen. De winter viel in, en Lee kwam te Richmond terug, zonder
dat deze veldtocht iets uitgewerkt had.
De teleurstelling der geconfedereerden was groot en de critiek
streng. Men bracht niet in rekeningde slechte wegende onbevaar
baarheid der rivieren; het totale gemis aan spoorwegen; de geest der
bewoners, die meer voor de Unie gezind waren en de bewegingen
der geconfedereerden aan de tegenpartij verraadden, terwijl de ge-
federeerden twee spoorwegen tot hunne beschikking haddendie hun
snelle terugtochten toeliet.
Lee kreeg dus tot belooning voor eenen roemloozen veldtocht, vol
zware vermoeienisseneene algemeene verslagenheid. Hij wilde niet
openbaar maken, hetgeen het gouvernement wel wist, dat het niet
nakomen van zijne bevelen en plannen de oorzaken waren van den
