54
bataillon van Batavia, zoodat wij, met de artilerie en genie, komen
tot een cijfer van ongeveer 6000 man.
'/Nu moge dat geene expeditie heeten; een machtig legerkorps,
bestemd om een nieuwen veldtocht te openen of den oorlog voort
te zettenis het gewis. Trouwensik geloof dat men naar de letter
recht heeft te zeggendat geene derde expeditie noodig zijn zal.
Expeditiën toch zendt men daarheenwaar men nog niet gevestigd
is, en in Atjeh hebben wij, gelukkig (en daarvoor kunnen wij niet
dankbaar genoeg zijn) eene vestiging van groot belang. Wij behoeven
daar dus niet meer eene landing te beproeven, geene zelfstandige
derde expeditie heen te zendenmaar oorlog te voeren hebben we er
wel. Ja, al ware dat niet, en al kwam eene bezetting alleen maar
te pas, dan behoort in elk geval op de gevolgen van die bezetting
voor ons leger gerekend te worden.
//Wanneer wij nagaan, dat bij de laatste expeditie, bestaande uit
8000 man, een verlies is geleden van 2124 man, of, na aftrek
van gesneuvelden en aan hunne wonden of aan de cholera overledenen
te zamen 800 man, een verlies van over de 1300 man als slachtoffers
van koorts en andere gewone Indische kwalen, dan kan men dit
verlies voor een bezetting van 4000 man stellen op 650 man. Even
wel, deze berekening is te gunstig, omdat 8000 man van de tweede
expeditie slechts vijf maanden op den bodem van Atjeh geweest zijn,
en dat in het goede saisoen, terwijl men voor de bezetting moet
rekenen op twaalf maandenwaaronder het kwade saisoenen stelt
men dus voor die bezetting en jaarlijksch verlies van 1000 man, dan
kan dit niet overdreven geacht worden.
//Wat doet nu de Minister om aan dit verlies van 1000 man te
gemoet te komen? Hij acht zich reeds gelukkig, dat hij tot en
met October 1460 man naar Iudië heeft kunnen zenden. Dat is
echter niet meer dan het gewone vredescontingentnog wel uit een
tijdvak, toen wij Atjeh niet hadden bezet. Wanneer eenmaal Atjeh
onderworpen is, en zoodanig is onderworpen, dat er geen nieuw verzet
is te vreezeu, zal toch meer dan het gewone contingent van 1400
man jaarlijks naar Java moeten gezonden woorden en a fortiori is dus
dat cijfer in de tegenwoordige omstandigheden veel te gering.
//Dit wat de manschappen betreft; maar wat wordt er voor de
officieren gedaan? Ik spreek niet van de onderofBeierenvoor wie
eenige verhooging van tractement wordt uitgetrokken, waarvan het
gevolg kan wezen, dat meer onderofficieren of voor onderofficier ge-
