164
uitbreken van nieuwe onlustenen daarop volgden dan overhaaste
beraadslagingen, bevelen, voorzorgen, onverwachts opbreken, en wer
den er onophoudelijk naar alle kanten dépêches en brieven gezon
den en ontvangen. Hij begaf zich nu eens naar deze plaats dan
weder naar eene andere, om zich te overtuigen of de overheden haren
plicht deden, en bezocht de kazernen, de gevangenissen, de hospitalen
en de huizen voor herstellenden.
Onder anderen verdient zijn bezoek te Messina vermelding, waar
hij een uitstekend officier van zijn staf verloor, den dapperen en
goeden kapitein Tito-Tabacchien ook dat te Terracine in de
dagen, dat de cholera het hevigst woedde, waar hij de huizen der
armen binnenging om hulp en troost te verleenen, hospitalen deed
inrichten, verplegers bijeen bracht en door zijn kalm, vastberaden
uiterlijk, zoowel als door zijne woorden en daden zóóveel vertrouwen
inboezemde, dat na zijn vertrek het dorp geheel veranderde. Altijd
was hij werkzaam, zorgend en liefdadig; maar in de hospitalen naast
het ziekbed bleek eerst zijne grootheid van ziel. Elke week begaf
hij zich naar de beide militaire hospitalen van Palermo, Sesta Casa
en St. Agatha en bezocht trouw alle zieken, ondervroeg hen, onder
zocht alles, raadde en bemoedigde de docters, oppassers en patiënten
met de bezorgdheid van een vader.
üe laatste provincie waar de cholera zich tegen het einde van ze
ven-en-zestig ontwikkelde was Eeggio in Calabrië.
Op Sicilië had zij reeds opgehoudenwant in het begin van Sep
tember hadden lange aanhoudende regens de temperatuur aanmerkelijk
doen dalen en was de cholera merkbaar begonnen af te nemen in
Palermo en Messinaen nog sneller in eenige andere provincies.
In een paar steden kwam zij half September terug, maar slechts
gedurende enkele dagen en daarna verbeterde de gezondheidstoestand
voortdurend over het geheele eiland, zoodat in October het leger
slechts twintig sterfgevallen te betreuren hadin November zeven
en in December geen enkel, of hoogstens een of twee. Zoodra de
ziekte begon af te nemen kregen de steden, de dorpende velden
een ander aanzien.
Toen die eerste vrees bedaard was, die bij de meeste burgers alle
gevoel van vaderlandsliefde en meuschlievendheid had uitgedoofd, be
gonnen de vluchtelingendie grootendeels rijke of gegoede meuschen
waren, terug te keeren en verleenden in hunne woonplaatsen onder