225
maarschalk te ontmoeten en met eeue aanmerkelijke overmacht te
bevechten. Maar als altijd deed hunne besluiteloosheid hun ditmaal
weder de gelegenheid verliezen een beslissenden slag te winnen.
Alvorens ons verder op het domein der strategie te begeven, is
het, gelooven wij, goed, deze dubbele vraag helder te beantwoorden:
Wanneer en hoe is een leger taktisch of strategisch omsingeld?
Welke zijn de voordeelen en bezwaren van deze twee toestanden?
Een leger is taktisch omsingeld, als het zich op het terrein van
het gevecht laat omringen door een ander leger binnen het bereik
van de vuurwapenen.
Een meer of min saamgetrokken leger, bedreigd door een ander
leger, dat er in verschillende richtingen tegen oprukt om het te
omringen en van zijne basis af te snijden, heet strategisch omsingeld,
of ten minste blootgesteld om het te worden.
In het eerste geval stelt het omsingelende leger tegenover het diver-
geerende vuur van het omsingelde leger een convergeerend vuur, dat veel
moorddadiger zijn zal en alzoo de wederpartij spoedig zal overstelpen.
In het tweede geval bevindt zich het omsingelde leger in het
middelpunt der gescheidene gedeelten van het omsingelende leger,
dat is te zeggen //op binnenliniën"het zal dus naar verkiezing de
massa zijner strijdkrachten kunnen vereenigen om ze op een der
gescheidene gedeelten van de vijandelijke machten te werpen. In
dezen toestand zal het omsingelde leger het voordeel der beweeg
baarheid hebben en zich bij gevolg ten opzichte van den tegenstander
in de strategisch-gunstigste omstandigheden bevindenmaar om het
genot van deze voordeelen te hebben, moet het saamgetrokkene leger
noodwendig lij tijds tot den aanval overgaan en met vereenigde
krachten de gescheidene gedeelten van het omringende leger te ge-
moet marcheeren. Zoo daarentegen het omsingelde leger op de plaats
bleef staanzou het zich ten laatste ook taktisch laten omsingelen
en dan zou het niet alleen het strategische voordeel verliezen, dat
het aanvanklijk genootmaar het zou zich in den slechten toestand
van het eerste geval bevinden, dat is te zeggen slechts een diver-
geerend vuur kunnen geven tegenover een convergeerend.
In de strategie is dus de omtrekkende manoeuvre, //het brengen
van zijn vijand tusschen twee vuren", gelijk men in de wandeling
zegt, eene gevaarlijke operatie, die evenwel soms gelukt tegenover
een schroomvallig generaal, maar daarentegen bijna altijd op eene
nederlaag uitloopt tegenover een bekwaam wederpartijder.
