231
onkwetsbaar en er het brandpunt der nationale verdediging van te
maken.
Het brandpunt der verdediging buiten het middelpunt der macht
van den Staat te willen leggen, is onzin het geografische en
politieke middelpunt van een Staat te willen verplaatsen, is eene
materiëele onmooglijkheiden «alleen door dit middelpunt te dekken",
zegt de Aartshertog, «kan men er in slagen, den vijand in zulk een
toestand te brengen, dat hij slechts wisselvallige invallen doen kan,
die geen ander dan licht te herstellen kwaad berokkenen." Jomini
is van hetzelfde gevoelen.
Antwerpen is slechts een recluit, een toevluchtsoord, geschoven
in een cul-de-sac, in een doodloopenden weg, zonder strategisch
gewicht, en te minder blootgesteld aan een aanval, omdat het eene
geduchte, zelfs onneembare stelling is.
Vroeger had België tijdelijke bases aan de Maas, de Sambre, de
Schelde, de Dender, enz. Sinds het gebruik van den stoom hebben
deze tijdelijke bases geene reden van bestaan meer; om het verdedi
gingsfront te vernauwen heeft men de aan die rivieren gelegen ves-
tingen gesloopt en de geheele verdediging saamgetrokken in eene
enkele stelling.
In de laatste eeuwen, en zelfs nog gedurende de oorlogen van de
Fransche Republiek en het eerste Fransche Keizerrijk, was het aan
leggen van tijdelijke bases, van groote depots, de Gordiaansche
knoop van de wetenschap der strategie. Het voorzien der groote
depots van leeftocht vorderde veel tijd en groote toebereidselen, die,
zonder te missen, altijd de plannen deden uitlekken en ook de voor
naamste oorzaak van den langen duur der toenmalige oorlogen waren.
Tegenwoordig wordt, met behulp van den stoom, de voorraad
daaglijks, uit verschillende punten van het land, rechtstreeks naar
de achterhoede van het leger gezonden, en men onthoudt zich van
het vooraf aanleggen van tijdelijke bases, van het vormen van groote
magazijnen aan de grenzen. In dit opzicht heeft de stoom den oor
log het meest gewijzigd.
De gesteldheid van het oorlogstooneel oefent ook invloed uit op
de keus van de plaats voor de vaste bases.
Algemeene regel: vermijd de zee (f), zegt Jomini; plaats de
vaste basis zooveel mooglijk in het middelpunt van de te verdedigen
Men denke aan Batavia!
(f) Idem.
