verband, dat zij hebben met de plaatsing van de troepen der twee
oorlogvoerende partijen, en zijn gewonlijk snijpunten van wegen
bruggen, engten of défilés, opene of versterkte steden, enz.
7e. Spil der operaties oe deh manoeuvres. Deze twee bena
mingen hebben dikwijls betrekking op eenzelfde voorwerp, en de
spil der operaties is ook altijd eene spil van manoeuvres. De ope
ratie-spil heeft eene groote overeenkomst met de geografische strate
gische punten. Het is gewoonlijk eene uitgebreide sterkte, eene
verschanste legerplaats ten opzichte van de landstreekdie zij bestemd
is te verdedigen, zoo als Linz, Parijs, Verona, Weénen en Brussel,
die, van vestingwerken voorzien zijnde of wordende, eveneens goed
gelegen zijn om tot operatie-spil te dienen.
De spil van manoeuvres heeft veel overeenkomst met het strate
gische pu7it voor manoeuvresgelijk dit laatsteis het eene plaats, die
een centraal punt uitmaakt ten aanzien van de plaats der twee tegen
overgestelde legers.
In 1813, vóór den slag bij Leipzig, heeft Dresden, 't welk Na
poleon met eene verschanste legerplaats had doen omringen, hem te
gelijk gediend tot manoeuvre-spil om de uit Bolieme komende legers
der verbondenen in bedwang te houden, en tot operatie-spil voor zijne
legers, die beurtelings, volgens uitloopende stralen, oprukten naar
Bolieme, Lausnitz en Silezië.
In 1866 voor de opening van den veldtocht, hebben wij de meening
geuit [Journal <le V armee BeigeTome 30, Page 169), dat het
zekerste middel voor Saksen om den oorlog van zijn grondgebied
verwijderd te houden, bestond in na te volgen, wat Napoleon in
1813 te Dresden gedaan had: om zijne hoofdstad eene versterkte
legeiplaats aan te leggen en er eene operatie-of manoeuvre-spil van
te makenhetzij voor het Saksische leger alleenhetzij voor de ver-
eenigde legers van Saksen en Oorstenrijk.
In den veldtocht in Boheme, in 1866, was Gitschin in de as
van den waaier, gevormd door de wegen, komende van Lausnitz en
Silezië, dwars door de bergen, gunstig gelegen om aan de Oosten
rijkers tot manoeuvre-spil te dienen.
Deze verschillende punten kunnen van beslissend of ondergeschikt
gewicht zijn: beslissend, als het bezetten daarvan over het lot van
den veldtocht beslist; ondergeschikt, als die bezetting een gunstigen
of ongunstigen invloed kan uitoefenen op latere krijgsverrichtingen.
234
