247
ruimte tusschen de Eibe en de Iser het strategisch schaakbord, het
terrein, waarop noodwendig de ontknooping moest plaats hebben.
Den 30sf;en Juni roept Benedek zijne detachementen bij zich terug
en den tweeden Juli, des avonds, bezet hij ten westen van König-
gratz het plateau, dat de Elbe scheidt van de Bistriz.
Den derden Juli des morgeus bevond zich de Kroonprins van
Pruisen nog op een sterken dagmarsch van het vermoedelijke slag
veld, en de twee legers van Erederik Karei en Herwarth waren ge-
ëchelonneerd aan weerszijden van den weg tusschen -Gitschin en Sa-
dowa, over eene groote diepte en over een front van meer dan zes
lieues breedte.
Zoo Benedek toen tot den aanval was overgegaan, kon hij, door
dien de centrale stelling, die hij innam, hem het voordeel der beweeg
baarheid schonk, de geheele massa zijner strijdkrachten op het te
uitgebreide front van Erederik Karei geworpen hebben, dezen ver
slaan en daarna zich tegen den Kroonprins keeren om op zijne beurt
hem te verpletteren.
Daaraan is het leger blootgesteld, dat men langs meer dan ééne
zone naar hetzelfde punt leidt om zijn tegenstander te omsingelen.
Eene dergelijke manoeuvre kau slechts keus van slagen hebben
als men overtuigd is, dat men te doen heeft met een schroomvalli-
gen wederpartijder, die den slag op de plaats zal afwachten. Dan
hebben de omtrekkende bewegingen, volvoerd langs meer dan ééne
zone, hare goede zijdezij ziju bijna altijd beslissend, gelijk die van
de Duitschers het in 1870 geweest ziju, om Metz, om Sedan, om Be-
sanfon. De twee eerste manoeuvres hebben de legers van Bazaine
en Mac-Mahon gedwongen de wapenen neder te leggen en de derde
heeft het leger van Bourbaki (of van Clinchant) verplicht tot het
nemen van de wijk op Zwitsersch grondgebied.
Von Moltke, al het gevaar erkennende, waaraan zich een leger
bloot stelt, dat door meer dan eene zone opereert naar het punt,
waar de vijand is bijeen getrokken, drukt zich, om zijne omsingelende
beweging in Boheme te rechtvaardigen, aldus uit:
//Het schijnt," zegt hij, //dat Benedek nooit dit ontwerp (zijn le
ger te vereenigen tusschen de Elbe en de Iser, ten einde zich in
eene centrale stelling te bevinden ten opzichte van de drie Prui
sische legers) uit het oog heeft verloren, 't welk zeker op zich zelf
uitmuntend was, en dat hij het uitgevoerd heeft met de onverzette
lijke stijfhoofdigheid, die eene der schoone hoedanigheden is van
