323
sche artillerie sinds 1866. Het is waar, dat de toongevers in de
krijgswetenschap hunne denkbeelden over het gebruik van de artil
lerie gewijzigd en de nieuwe beginselen vastgesteld hadden, die haar
eene gewichtige rol moesten doen spelen. Zoo de Duitsche artille
rie in 1866 niet zoo dikwijls beneden hare taak was gebleven, zou
zij in 1870 niet de schitterende rol vervuld hebben, die haar een
belangrijken invloed op den loop van het gevecht heeft gegeven, en
die, het verschil van tijden en omstandigheden iii aanmerking ge
nomen, hare geduchte uitwerking in de groote veldslagen van Na
poleon I herinnert.
De wijze van indeeling der artillerie aangenomen in de orde
van batailledeed reeds in den aanvang van den oorlog zien, dat
men zich voorstelde, ze niet alleen met bekwaamheid maar ook op
groote schaal te gebruiken. De voorposten bezaten er veel vanen
de artillerie van het hoofdkorps (niet van de reserve) marcheerde on
middellijk achter de voorhoede, aan de spits van de hoofdmacht. Het
was zeker, dat de artillerie niet op dezelfde wijze zou gebezigd wor
den als in 1866.
De taktiek van de artillerie gedurende den oorlog van 1870 kan
worden saamgevat in de vier volgende beginselen
le Zich zoo te plaatsen, dat het geschut goed draagt, en het schie
ten op te groote afstanden te vermijden
2e Op het tooneel van het gevecht een voldoend aantal vuurmon
den te hebben in den oogenblik, waarin de voorhoede den strijd aan-
vau gt
3e Den aanval van de infanterie voor te bereiden door vooraf
met groote geschutmassa's te ageeren;
4° Het oude vooroordeel af te leggen, dat bestaat in eene ver
mijden tegen ellcen prijs van het verlies zijner stukken.
Wij hebben nu de algemeene houding en de werking van de ar
tillerie in hoofdtrekken aangeduid. Het geheim was teruggevonden
en de artillerie had bewustzijn van hare kracht; wij zien haar dan
ook dikwijls in groote massa's ageeren, onder ééne leiding. De vor
ming van die groote artillerie-liniën is een der moeilijkste vraagstuk
ken van de samenwerkende of gecombineerde taktiek der drie wapens.
De officieren hebben dikwijls zeer weinig tijd om alvorens hunne
batterijen in beweging te brengen, de hinderpalen te verkennen, die
het terrein bijna altijd oplevert. En het komt er niet alleen op aan
eene stelling te kiezen en er te komen, zij moet ook in staat stel
len de vijandelijke positie krachtdadig te beschieten; men moet ook
