327
schot verbeterde. De mitrailleurs konden haar nergens het hoofd
bieden. Dit bastaardwapen had noch het voordeel zich gemakkelijk
te kunnen verbergen en snel te kunnen manoeuvreeren gelijk de
infanterie, noch het hulpmiddel van een veelvermogend vuur gelijk
dat der houwitsers. Het was eveneens weerloos tegen de tiraiileur-
liniën en gaf hun evenveel vat als de gewone stukken.
Het gladde stuk bezit het beste schrootvuur; toch kan het, te
beginnen op achthonderd passen afstands, aan het snelvuur der in
fanterie geen weerstand bieden. Het schrootvuur op het slagveld
heeft zijn tijd gehad. Het kan slechts doeltreffend zijn op kleine
afstanden, met genoegzame verspreiding en als zijne uitwerking ge
makkelijk waar te nemen valt, maar de tegenwoordige wapening en
taktiek der infanterie veroorloven niet meer aan de artillerie zich op
een genoegzaam korten afstand te plaatsen, en er eene enkele mi
nuut te blijven. Al neemt men zelfs aan, dat er een mitrailleur
te vinden is, die op groote afstanden eene voldoende verspreiding
geeft, zou nog altijd de moeilijkheid van het waarnemen en van de
beperking van het vuur overblijven. De mitrailleur-batterijen kun
nen, zoo als zij thans bestaan, ja zelfs met vele verbeteringen, slechts
in geheel bijzondere gevallen met goed gevolg gebezigd worden.
De mitrailleurs moesten den vijand verrassen; vooral op deze
verrassing had men gerekend, maar zij misten ten eenemale haar
doel, daar het Duitsche leger vast besloten was, zich niet uit het
veld te laten slaan en flink tegen den vijand op te rukken.
Het spreekt van zelf, dat de mitrailleurs tegen verschansingen
steeds zoo goed als niets waren, en dit altijd zullen zijn.
De verdedigende houding van de Duitsche artillerie rustte op het
deployeeren van massa's, zoo aanzienlijk mooglijk, en het schieten op
kleine afstanden.
Als de Pransche infanterie eene aanvallende beweging deed, con
centreerde de Duitsche artillerie er al haar vuur tegen. Alzoo
bood zij haar zeer dikwijls tegenstand, zoowel door eigene kracht
als door het vertrouwen, haar ingeboezemd door de zekerheid van
krachtige ondersteuning door infanterie. Deze laatste herwon ver
scheidene malen bij Gravelotte en aan de Loire Duitsche stuk
ken, die door de Pranschen veroverd waren geworden.
Het geheel van de werking der Duitsche artillerie gedurende den
veldtocht van 1870 doet niet alleen op afdoende wijze de voortref
felijkheid van het Pruisische stelsel met lading aan de kulas boven
het Pransche stelsel uitkomenmaar het geeft ook zegevierend ant-
