358
samenhang, zonder krijgstucht, zonder eerbied voor het gezag eenige
dagen daarna in liet vuur gaau en deel nemen aan den noodlottigen
slag van Bull's Kun. Hij ging zonder geestdrift, doch kwam terug
vol moed op de toekomst; en van af den eersten dag, onverschillig
voor de aandoening van het slagveld, zag de krijgsman de zaken
goed in. Hooren wij het verhaal zijner persoonlijke indrukken van
dien dag, waarop hij zijn soldaten-onschuld verloor:
//Wat er gebeurde nbij de waadbare plaats van Blackburn, heb ik
thans nog voor mijne oogenvoor de eerste maal van mijn leven zag
ik de kogels de menschen en hoornen rondom mij treffen, en was ik
getuige van de schromelijke verwaaring, die altijd achter de slaglinie
heerscht. Daarop volgden de nachtelijke marsch van Centreville op
den weg van Warrenton en de eindelooze rust van verscheidene uren?
waarvan niemand het doel begreep; de ontwikkeling der troepen in
linie, in de velden naast de beek van Buil; de ontzettende schrik
van een ongelukkiger» neger, die tusschen twee vuren kwam; de
overtocht over den beek, met het gevaar, van achteren door mijne
eigene soldaten doodgeschoten te wordende dood van den kolonel
Haggerty, onder mijne oogen vallende, en de voor mij nieuwe too-
neelen van een slagveld, bedekt met lijken van menschen en paarden.
Gedurende twee uren vielen wij aan op die bosschen vol opstande
lingen; ik was overtuigd dat zij geheel gedesorganiseerd waren. Zij
hielden stand om voordeel te trekken uit de beschutting der boomen,
terwijl wij, om hen te genaken, over open velden moesten gaan wat
hun een bepaald voordeel gaf. Na achtervolgend mijne vier bataillons
in het vuur gebracht te hebben, zag ik ze, het eene na het andere,
teruggeslagen worden achter den weg, maar ik had er volstrekt geen
denkbeeld van dat wij geslagen waren. Ik formeerde op nieuw mijne
regimenten en vroeg slechts een weinig rust, totdat ik in eens ge
waar werd, dat mijne brigade nagenoeg alleen was gebleven."
Naar Sherman's meening hadden de beide legers elkander vveder-
keerig teruggeslagen, en //zou de troep, onverschillig welkedie goed
stand hield, de vlucht van den andere beslist hebben". Hij had vol
komen gelijk, en van af den eersten dag ontdekte zijn juiste blik
hem, wat bij de meeste veldslagen voorkomt; maar om goed stand te
houden, of liever om den volgenden dag den aanval te hernieuwen,
is een chef noodig, onverschrokken genoeg om daartoe over te gaan,
en zeker genoeg van zijne soldaten om hen den aanval te laten doen.
In het hier besproken geval was het het leger waartoe Sherman be-
