431
kunnen verslaan, indien hij tot den aanval ware overgegaan. Hij.
had echter geen verdere voordeelen hiervan kunnen behalen door dit
gedeelte zijner tegenpartij zeer ver van hein te verwijderen, want
zeer waarschijnlijk zon hij op zijne beurt door den Kroonprins aan
gevallen zijn geworden, die zich dien morgen bij Josephstadt bevond..
liet gunstige oogenblik voor Benedek om het initiatief van den aan
val aan te nemen was toen reeds voorbij.
Beter hadde Benedek gehandeld indien hij, in den aanvang van
den veldtocht, dus toen hem de bewegingen der Pruisische troepen
bekend werdenmet het gros zijner troepen positie had genomen in
den vierhoek Königinhof, Skalitz, Eypel en Trautenau, en een ge
deelte naar Zittau gedirigeerd had. 11 ij ware dan in de gelegenheid
geweest, van zijn gunstige positie op de binueu-operatielijn partij te
trekken.
Zeer juist is daarom hetgeen van Von Moltke aangehaald wordt
op bi. 248:
//Zoo er voordeel in gelegen is zich te plaatsen op de centrale
operatielijn, moet men noodwendig ruimte genoeg om zich hebben,
opdat het mogelijk zij, een zijner wederpartijders op een afstand van
eenige dagmarschen te gaan opzoeken en daarna nog tijd over te hou
den om terug te keeren tot de andere. Zoo deze ruimte zeer be
perkt is, loopt men gevaar met zijne beide tegenstanders te gelijk te
doen te hebben. Als een leger op het slagveld in het front en in de
flank wordt aangevallen, doet het er weinig toe, of het op de cen
trale operatielijn staat; wat vroeger een voordeel was uit een strate
gisch oogpunt, is een nadeel geworden uit het tactisch oogpunt, enz*
Hetzelfde wordt ook beweerd doorJomini. Deze schrijver zegt o. a.
//Twee massa's, die elkaar onderling ondersteunenop de binnen-
operatielijn opereerende en gericht worden tegen twee in getal
overtreffende massa's, moeten niet in eene te beperkte ruimte worden
samengedrongen, waar zij dan allicht tegelijkertijd aaugevalleu kun
nen worden.
Evenmin moet men den misslag begaan om de binnenlijnen te
ver van elkaar uit te breiden, waardoor de vijand in de gelegenheid
gesteld wordt, op de beide verspreide legerafdeelingen beslissende
voordeelen te behalen."
Op bladz. 250 worden deze grondstellingen, die toch niet oor
spronkelijk van Von Moltke en misschien ook niet eens van Joinini
waren, doch enkel gebaseerd zijn op krijgsouderviudingdoor Van