493
teekent opdat de officieren er verre af zijn, de voorschriften omtrent
het vasten te volgen gedurende het tijdperk van den Ramazan poe-
wassade soldaten onderwerpeu er zich voor het meerendeel nog
aanmaar zij eerbiedigen de wet niet in al hare gestrengheid.
Toch kan de invloed van eeuwenoude leerstukken en zeden niet
binnen minder dan een halve eeuw verdwijnen, zelfs niet uit verlichte
gemoederen, geopend voor de Europeesche denkbeelden; hij is zwak
ker geworden, dat is alles; en deze verzwakking schijnt eerder de
gebreken dan de goede hoedanigheden der Ottomanen te hebben doen
toenemen. In het kort, het temperament van het ras en de histo
rische overleveringen hebben zwaar gedrukt op de door de Sultans
ondernomen militaire hervorming.
Zoo heeft hij het stelsel der conscriptie ingevoerd, zonder er even
wel in te slagen een nationaal leger te organiseerendat al de le
vende krachten van het Rijk als in een middelpunt te zamenbrengt.
Want het beginsel der aanvulling blijft ondergeschikt aan de gods
dienstige en politieke onderscheiding tusschen Muzulmannen en Chris
tenen tusschen overwinnaars en verwonnelingen.
Dit draagt bij om de verdeeldheid onder de onderdanen der Porte
te onderhoudenhen op de scherpste wijze van elkander te scheiden,
aan de eene zijde onderdrukking handhavende, aan de andere tot op
stand uittartende.
Deze ongelijkheid, die noodig geacht wordt als een maatregel van
algemeen welzijn, keert zich ten slotte tegen de Turken zeiven.
De bevolkingssterkte is niet met groote nauwkeurigheid bekend
het Ottomauische bestuur schittert niet in zake statistiek. Evenwel
neemt men algemeen aan, dat de Muzulmansche bevolking 73 ten
100 telt in de Aziatische gewesten en slechts 23 ten 100 in de
Europeesche. Volgens den heer Elisée Reclus (volgens zijn jongste
meesterwerkGéojrapJne universellè) leveren de onderdanen der
Porte in het schiereiland van den Balkan vermoedelijk een totaal van
11,480,000 zielen, waaronder de Muzulmannen voorkomen tot een
cijfer van 3,480,000; ook moet men nog onderscheid maken tusschen
de tot het Islamisme bekeerde inboorlingen en de eeuigermate vol
bloed-Osmanlis. Deze laatsten, de echte Turken, worden geschat op
niet meer dan anderhalf miljoen.
Het is waar, dat zij in Azië, volgens gegevens, die echter nog
meer benaderend zijn, het cijfer van twaalf tot dertien miljoen be
reiken maar hoeveel moet men hieronder rekenen voor nagenoeg bar-