494
baarsche, nomadische, tuchtelooze volksstammen, die noodwendig aan
alle conscriptie ontsnappen De ongeregelde korpsenBedoeïnen
Basji-Boezoeks, Tsjerkessen, komen van die verwijderde grenzen!
zij dienen buiten alle orde, buiten alle taktiek, met een fantazie;
die weinig gemeenschap heeft met de gebruiken van een be
schaafd en goed geordend leger. Hunne heldenfeiten in Herzegowi-
na hebben er niet weinig toe bijgedragen, om op den tegen woordigen
oorlog zijn stempel van woestheid te drukken. Over het geheel vindt
het geregelde leger de beste bestanddeelen tot aanwerving in Europa.
Daar de Christenen slechts eene belasting als afkoop betalen (de
oude charadj), drukt de geheele last van den krijgsdienst bij slot van
rekening op een minderheid.
Wat is hiervan het gevolg? De conscriptie, slechts de Turksche
bevolking treffende, vooral in Europa, put deze meer en meer uit
houdt haar voortbrengend vermogen tegen, brengt haar terug tot een
lageren toestanddaarentegen ontwikkelen de Christenen, die van de
zen last vrijgesteld zijn, zich gemakkelijker, maken zich uitsluitend
meester van de nijverheid en den handel en vermenigvuldigen onop
houdelijk.
Tot overmaat van ongeluk voerde de hervorming in den aanvang
ongelijkheden onder de Muzulmannen in, die gedeeltelijk nog be
staan. Zekere gewesten werden musten verklaarddat isvrijgesteld
van krijgsdienst in tegenstelling met die, welke ayri-musten geheeten
werden, en de zeer nadeelige eer hadden alleen soldaten aan den Sul
tan te leveren. Het voorrecht strekte zich uit tot Konstantinopel
en tot de vilajets Bosnië, Kandia en Albanië.
In 1856 scheen de Begeering, onder Eranschen invloed, dezen
staat van zaken te willen verbeteren. Een Jiatt-humajoen liet plech
tig al de onderdanen van het rijk tot den krijgsdienst toe, maar de
bevelen van den Sultan zijn onvruchtbaar gebleven gelijk zooveel
andere; niets werd veranderd dan alleen den naam cAaradj, die ver
keerde in bedel. De belasting van den afkoop wisselt af van 600
tot 1100 franken; dit geeft voor de schatkist een opbrengst van on
geveer dertien miljoen franken.
Om deze uitsluiting te rechtvaardigen, voeren de Turken de onop
houdelijke en periodieke opstanden der Christenen aan. Men draait
in een cirkel: de conscriptie, beperkt tot de Turkenwordt voor hen
een oorzaak van ondergang; uitgebreid tot de Christenen, wordt zij
een gevaar.