503
den Turken veroorlooft dwars door Montenegro een militairen weg
aan te leggen en er blokhuizen te bouwen. Maar Europa komt
tusschenbeide en de Porte doet afstand van de uitoefening van hare
rechten: Montenegro behoudt zijn afgesloten grenzen.
In het kort, aan de twee uiteinden van het Balkansche schiereiland
hebben zich allengskens, ten koste van het oude domein der Osman
lis, langs den zoom hunner grenzen, onafhanklijke groepen gevormd,
die sedert dat tijdstipdoor haar eigen voorbeeld door de verwant
schap van ras en godsdienst, door een rechtstreeksche en zijdelingsche
propaganda, zooveel aantrekkingspunten zijn voor de christelijke be
volking, die nog aan den Sultan onderworpen blijft.
Er blijft ons nog over te onderzoeken, in welke mate deze meer
of min machtige Staten: Griekenland, Servië, Roemenië, Montenegro,
in staat zijn, inzonderheid door hun militaire organisatie, voort te
zettenwat zij ude historische idee'' noemen.
I.
Werpen wij een blik op de kaart van Europeesch Turkijë. Deze
vierhoek, die driehonderd vijf en zestig duizend vierkante kilometers
beslaat, vertoont een treilende eigenaardigheid, namelijk het inge
wikkelde en de verscheidenheid van het relief der gebergtende
bergketenen kruisen zich in alle richtingen. Ten noorden is het de
reeks van den Hemus, van den Balkan, van den Sjkar, die, de water
scheiding vormende tusschen den Donau en de Egeïsche zee, onder
een rechten hoek valt op een tweede of dwarsketendie zich langs
de Adriatische zee uitstrekt en uit de Bosnische Alpen en de ge
vaarten van den Pindus bestaat. Deze groote lijnen worden zelveu
gesneden door talrijke vertakkingen, die zich vooral vermenigvuldi
gen in het westelijke deel van het schiereiland.
Ten oosten vormt de Balkan, die een gemiddelde hoogte heeft
verdiepingen van opeenvolgende terrein-golvingen van lange terrassen
vooral op de helling naar de zijde van den Donau.
Het rotsgevaarte van den Rhodopus Despoto-Daghdat de Egeï
sche Zee beheerscht, is hooger. Evenwel liggen in deze streek de
grootste vlakten: die van Bulgarije en van Dobroedsja, aan den
Donau; die van Andiinopei en Konstantinopel in het bekken der
Maritza. De gemeenschapsmiddelen zijn hier dan ook gemakkelijk
en betrekkelijk menigvuldig. Bijna al de Ottomanische spoorwegen