614
3. Be luchtballons ten nutte der vesting-verdediging.
De militaire aanwending van de luchtballons tot verkenning is, gelijk
men weet, in 1794 van de Eranschen uitgegaan. Zij hadden hiervoor
een afzonderlijken troep opgericht onder den scheikundige (later overste)
Coutelle en maakten de eerste toepassing van deze verkenningswijze
bij Maubeuge in 1794. Daar verhief zich de ballon tweemalen
daags om de werkzaamheden van den vijand, zijne stellingen, be
wegingen en sterkte waar te nemen. Na het ontzet van Maubeuge door
Jourdan nam deze generaal den ballon mede voor Charleroi en deed
deze vesting waarnemen. Kort daarop bleef Coutelle gedurende den
slag van Eleurus op den 26en Juni 1794 bijna negen uren lang in
de lucht. Eveneens moest een andere afdeeling van Coutelle's troep
voor Mainz verkennen. Dit mislukte echter, want toen zich de bal
lon verhief, overviel hem een stormwind, die hem tegen den grond
slingerde en vernielde. Later verdwijnt de aanwending van lucht
bollen voor militaire doeleindentot zij in 1830 bij den Eranschen
veldtocht naar Algiers weder moest optreden, wat echter niet tot
uitvoering kwam (volgens G. Pouchet's opstel Les Sciences pendant
la Terreur geplaatst in La Philosophie positive van 1873 en 1874,
en overgenomen in nDe Nederlandsche Spectatorverloor Jourdan
ook een luchtballon bij Würzburg, die thans in het tuighuis te
Weenen prijkt onder de krijgstropheënte midden van driekleurige
vaandels, waarboven men een roode muts ziet. Ook Bonaparte nam
luchtbollen mede naar Egypte; zij gingen bij Aboekir verloren, en
Conté deed onmiddellijk nieuwe vervaardigen.)
De Oostenrijkers deden in 1849 eene treurige ondervinding met
hun luchtballons op, toen zij Venetië blokkeerden. Hun ballons
moesten namelijk bommen in de stad werpen. Men had echter de
verschillende stroomen der boven elkander gelegene luchtlagen bui
ten rekening gelaten. De ballons volgden dus wel aanvanklijk de
richting naar Venetië, maar keerden daarop om en lieten hunne bom
men in het Oostenrijksche leger vallen.
Aan de Eransche zijde vinden wij de luchtbollen weder nuttig
aangewend bij Solferino. Aan de verkenningen uit den ballon dankten
de Eranschen de meest vertrouwbare kennis van de gebreken en
het onvoltooide der Oostenrijksche stellingen, en konden op die ken
nis hunnen aanval doen steunen.
In den Amerikaanschen burgeroorlog vinden wij weder een rijkelijk
