183
treffen. Die kracht noemt men de levende kracht; zij is gelijk aan
het product der massa gewicht van het projectiel en het vierkant
der snelheidgedeeld door tweemaal de versnelling der zwaartekracht.
De te verkrijgen uitwerking is dus afhankelijk van het gewicht en van
de snelheid van het projectiel. De snelheidwaarmede het projectiel treft,
noemt men de trefsnelheidde snelheid, waarmede het den vuurmond ver
laat, de aanvankelijke snelheid. Daar het projectiel, bij het doorklieven
van de lucht, weerstand ontmoet de luchttegenstand genoemd
die zijne snelheid gaandeweg uitput, zoo is natuurlijk de'trefsnelheid
steeds kleiner dan de aanvankelijke snelheid, en moet men dus deze
zoodanig regelendat de eerste voldoende groot blijft. Naarmate de
oppervlakte van het projectiel, waarop de lucht haar tegenstand uit
oefent, grooter is, naar die mate is die tegenstand ook aanzienlijker;
is die oppervlakte bij twee projectielen, van verschillend gewicht,
even groot en dus ook de luchttegenstand, die op die projectielen
werkt, gelijk, dan zal het zwaarste projectiel het gemakkelijkst dien
tegenstand overwinnenhet minste zijne snelheid verliezen. In "t al
gemeen verdienen dus daarom reeds zware projectielen de voorkeur
boven de lichte. De luchttegenstand wordt echter in sterk toene
mende mate grooter indien de snelheid van het projectiel toeneemt,
zoodat men bij een zelfde projectiel, door het vergrooten der aan
vankelijke snelheid, niet zooveel wint aan eindsnelheid als het geval is
zoo men bij dezelfde aanvankelijke snelheid het gewicht der projectielen
vergroot; ja zelfs zal de eindsnelheid van een zwaar projectiel dat
gelijke oppervlakte aan den luchttegenstand aanbiedt als het lichte
op een aanzienlijken afstand van den vuurmond de eindsnelheid van
een licht projectiel ver overtreffenook al wordt het eerste met veel
kleiner aanvankelijke snelheid afgeschoten. Dit is de hoofdoorzaak
van de grootere werking van het getrokken boven het gladde geschut.
De projectielen van het getrokken geschut zijn véél zwaarder dan
die van het gladde van hetzelfde kaliber de ronde granaat van 12
c.M. weegt ledig 3,8, de puntgranaat 11,8 Kilogr. en dus beter
in staat den luchttegenstand te overwinnenzoodat zij dan ookniet
tegenstaande zij met veel geringer aanvankelijke snelheid hunnen loop
beginnenveel minder snelheid verliezendus grooter afstand bereiken
en op die grooter afstanden eene voldoende eindsnelheid behouden
In het algemeen komt het er dus maar op aan, het gewicht van
het projectiel zoo groot mogelijk te maken, aan dat projectiel de
grootst mogelijke snelheid mede te deelen. Niets eenvoudiger dan