205
De tweede onderstelling was diewaarin de versterkte steden slechts
zwakke garnizoenen zouden hebben ontvangen, en de verschanste
kampen niet bezet en de levées en masse niet bewerkstelligd zouden
zijn geworden. //De beste partij, die men dan konde kiezen," zegt
het bedoelde bescheid, //is buiten kijf, al de legers op Parijs te doen
aanrukkenzoo een dezer legers een nederlaag leedzouden de an
dere hun bewegingen moeten voortzetten en, zoo mogelijk, zelfs ver
snellen. De verbondene legers zullen zich verdeelen in twee groote
massa's; zij zullen aan den eenen kant, deboucheeren uit België, en
aan den anderen, langs den Midden- en Boven-Rijn, om zich vervol
gens tot de Marne en de Aisne te begeven."
Het is niet van belang ontbloot, dit gevoelen van de krijgsover
sten der bondgenooten omtrent het nut der vestingen in het noor
den en oosten van Frankrijk te vergelijken met de uitspraak van
keizer Napoleon I in zijn Mémoires.
//Vauban", zegt hij, //heeft nooit beweerd, dat alleen deze vestin
gen de grens konden vormen; hij heeft gewild, dat deze aldus ver
sterkte grens bescherming zou verleenen aan een zwakkere armee
tegen een sterkere, dat zij haar een gunstiger operatie-veld zou ge
ven om zich staande te houden en den vijand te verhinderen voort
te dringen, en gelegenheden om hem met voordeel aan te vallen;
eindelijk, de middelen tot tijdwinning om hulptroepen in staat te
stellen zich met hun wapenbroeders te vereenigen.
//In 1793, tijdens het verraad van Dumouriez, redden de Vlaam-
sche vestingen op nieuw Parijs; de bondgenooten verloren een veld
tocht met het nemen van Condé, Valenchijn, Quesnoy en Landre-
ciesdeze linie van vestingen was eveneens nuttig in 1814; de ver
bondenen, die het Zwitsersche grondgebied schonden, waagden zich
in de bergpassen van den Jura om de vestingen te vermijden; en
zelfstoen zij ze omtrokkenmoesten zij, om ze te blokkeeren, zich
verzwakken met een getal manschappengrooter dan dat van de ge
zamenlijke garnizoenen. Toen Napoleon de Marne overtrok en in den
rug van den vijand manoeuvreerde, zouden, zoo het verraad niet de
poorten van Parijs geopend had de vestingen van die grens een
Vóór tal van jaren heb ik een opstel in de Revue de Paris over Mar-
mont gelezen, waarin beweerd werd, dat de Keizer op St. Helena niet altijd
even ongunstig over de houding van dien maarschalk oordeeldegelijk ook bleek
uit de gezindheid van zijn zoon, den Hertog van Reichstadt. K.
