want dan zonden de door de Intendance reecis ingehuurde stoomsche
pen b. v. hiervoor op verre na niet voldoende zijn geweest. Boven
dien was het, met de gebrekkige kennis en weinige gegevens der
Intendance omtrent transportschepenmoeilijk een vasten maatstaf
voor de bepaling der ruimte aan te geven. En uit den aard der
zaak moest ook rekening worden gehouden met den duur van den
overtochtden moeson en de inrichting van liet schip. Zoo kon b.
v. om dit met één voorbeeld te staven een stoomschip van
570 last minder troepen bergen dan een stoom vaartuig van slechts
480 last. Men raadplege eveneens bovenstaande opgave van de Pa-
lembangsche expeditie. Ongetwijfeld zal die kommissie vervolgens
het gunstige jaargetijde vóór den aanvang der eerste Atjehsche ex
peditie in aanmerking hebben genomen hetwelk zou toelatendat de
overgevoerd wordende militairen zich meer dan anders op het dek
zouden kunnen bewegen, zonder evenwel daarop den ganschen dag
en nacht zich ook te moeten nederleggenzooals is gebeurd. In
1S68 bij de vierde Balische expeditie had wel is waar één stoom
schip van de Ned. Indische Stoomvaart-Maatschappij van Bali naar
Soerabaia elf honderd man troepen met nasleep overgevoerdzon
der eenig heleend nadeel; en daarbij had de direktie der Ned Indische
Stoomvaart-Maatschappijop gezag vau de kapiteins der verschillende
stoomschepen van die maatschappij, verzekerd dat er geene beden
kingen bestonden tegen den overvoer van het voor de expeditie be
paalde aantal militairen op de aangewezen stoomschependoch mocht
men bij de beoordeeling van eene zoo gewichtige kwestieals die van
het transport der troepenafgaan op zich nu en dan voorgedaan
hebbende verschijnselen en op de verzekering van belanghebbende
deskundigenIk mag dat niet veronderstellen. Arm leger, dat reeds
meer dan eene halve eeuw algemeen bekende en ook groote over-
zeesche expedition heeft gevoerd, maar door de schuld der Inten
dance omtrent transportschepen nog zóó weinig gegevens had ver
zameld, indien eene kommissie van twee voor kundig bekend staan
de hoofdofficieren slechts zoude zijn kunnen afgaan op eene onder
vinding, nu en dan opgedaan. Heeft zij dan ook geen werk over
//Stafdienst" kunnen raadplegen? Welke gegevens, vraagt men
zich daarom onwillekeurig af, worden dan wel door de Intendance
verzameld behalve die op het gebied der zuivere administratie
't Is waar, zij was evenmin als de Marine in bovengenoemde kom
missie vertegenwoordigd, maar ze had trouwens de stoomschepen
'274