311
Men noemt leer van de binnen-kogelbaan het gedeelte der we
tenschap, dat de voorwaarden ontleedt, die de aanvanklijke snel
heid bepalen, met andere woorden: het ontploffings-vermogen van het
kruit, zich uitende door de drukking der gassen. Deze drukking,
waarvan de ontwikkeling voor een alledaagschen opmerker oogenblik-
kelijk schijnt, is door wetenschappelijke bewerkingen ontleed ge
worden en men heeft bevondendat een gegeven bepaalde druk
king, die met twee verschillende kruitsoorten een zelfde nuttige uit
werking of initiale snelheid voortbrengt, op het vuurwapen niet de
zelfde vernielende uitwerking vertoont. Een verbrijzelend brisante
kruit en een smeltend fusantekruit kunnen het projektiel op den
zelfden afstand werpenhet eerste zal het kanon te gronde richten
het tweede zal er in ontploffen op eene wijze, die er het behoud
van belooft. Men begrijpt de noodzaaklijkheid van goede proeven
om een zoo gewichtige eigenschap op den rechten prijs te stellen.
Wij zullen achtereenvolgens handelen over de leer der buiten-ko
gelbaan en de leer der binnen-kogelbaan.
De leer van de buitenkogelbaan heeft de aandacht van de inge
nieurs bezig gehouden sinds de menschen werpwapenen hebben uit
gevonden. Wij zullen niet hooger opklimmen dan het wetenschap
pelijk tijdvak in de geschiedenis der krachtkunde, waaraan Galilei
zijn naam heeft gehecht. De baan van een projektieldat is de
kromme lijn, die het in de ruimte beschrijft alvorens het doel te
bereiken, is gemakkelijk te bepalen, als men slechts let op het ge
raamte van bet verschijnsel; dat is te zeggen, als men slechts re
kening houdt van de hoofdbestanddeelendie bij een eerste ontle
ding te voorschijn treden.
Het genie van Galilei heeft dit eerste vraagstuk opgelost. Een
beweeglijk lichaam met zekere snelheid in een gegeven richting ge
worpen, daarna onderworpen aan de werking der zwaarte, zoodra het
de ziel van het vuurwapen verlaat, beschrijft in het luchtledige een
kromme lijndie men parabool noemt.
Het onderzoek van de afwijkingen, die het aanwezen van de
lucht, waarin het zich beweegt, aan het projektiel doet ondergaan,
dat is te zeggen van de werking, algemeen bekend onder den naam
van wederstand der lucht, heeft den weetlust der geleerden geprik
keld en nog bezit men zelfs geen benaderende oplossing van het
vraagstuk. Wij zullen nu de in het werk gestelde pogingen doen
kennen.
