96
1853 al de mogendheden bij de Porte aandrongen om
de zoogenaamde „Oostenrijksche Nota" aan te nemen als
een middel om het hangende geschil uit de wereld te
helpen, sloeg Ressid Pasja, door geen enkelen Europee-
sclien Staat geschraagd, het vergelijk af, en de oorlog
werd verklaard. Wij hebben geen reden om te onder
stellen, dat de Porte nu minder stijfhoofdig of minder
stoutmoedig zal zijn, inzonderheid, omdat zij blijft staan
op wat zij onbetwistbare rechten achtzij heeft tot heden
geen nederlaag geleden, en zij heeft een der sterkste stel
lingen in Europa, verdedigd door een vloot van schepen,
slechts onderdoende voor de Britsche, en door een aan
zienlijk leger. Het zou kunnen gebeuren, dat Rusland
niet sterker, maar zwakker bleek te zijn dan de licht-
geloovigheid van Europa waant.
De Turken kunnen ten minste vertrouwen op één na
tie, op één bondgenoot. De Joden door geheel Europa
hebben getoond aan welke zijde hun sympathieën, gedeelte
lijk uit gemeenschappelijken afkeer van Christelijke over
macht, gedeeltelijk uit erkenning van de verdraagzaam
heid, ook tot hen uitgestrekt door het Ottomanische Be
wind. En dit bondgenootschap is niet te verachten. De
Joden oefeneu een ontzettenden invloed uit op de geld
markt en de pers. Zij kunnen Rusland beletten een
buitenlandsche leening te sluiten, en zij kunnen er de
myriaden stemmen der dagbladen van Duitscliland, van
Frankrijk, en in zekere mate van Engeland, tegen richten.
Door het geld en de openbare meening worden legers
in beweging gebrachten de eene of andere Sidonia in
de raadkamer of het kantoor kan den wil van den heer
over vele legioenen verlammen.
De vraag, wat Turkije zal doen in het kabinet, hangt
af van wat het, naar zijn meening, kan doen in het veld.
Het weet zeer goeddat Frankrijk en Duitscliland niets