105
gebarsten, zullen de legers van het Indische Militaire
Tijdschrift een maatstaf hebbenwaarmede zij de veile
of domme kranten-berichten kunnen toetsen aan de stra
tegie en het recht. Yoor alle Nederlanders is uit het
oostersche vraagstuk een waarschuwing te putten. Men
ziet er op nieuw uit, dat tot heden de wereld nog altijd
bijna uitsluitend geregeerd wordt door eigenbelang en
geweld, en dat het recht een zeer zwakke heerschappij
voert. Ontegenzeggelijk is het Turksche bestuur slecht,
maar geen enkele Europeesche Mogendheid heeft zede
lijk het recht, het de les te lezen. Rusland heeft schan
delijk onrecht gepleegd in Polen en Midden-Azië; Enge
land eveneens in Ierlandin Indië (vooral bij de onderdruk
king van den opstand der Sipahi 's)in Asjanti (door
het barbaarsch verbranden van Koemassi), en nog dezer
dagen door de annexatie der Transvaalsche republiek.
In Frankrijk werd door Thiers, met niet genoeg te
veroordeelen wreedheid, straf uitgeoefend tegen zooveel
verdoolden der Commune. In Italië werd de landing van
Garibaldi op Sicilië door Cavour ondersteundterwijl hij
een gezant had aan het hof van Bomba. Het ellendig
exploitatie-stelselvan Spanje in zijn overzeesehe bezittingen
is bekend. Niemand heeft vergeten, hoe Duitschland
beschikte over de bevolking van den Elzas en Lotharingen
als over vee. Laat ons dus niet naïef genoeg zijn te
steunen op volkenrecht, zedeljjkheid, traktaten, buiten-
landsche sympathie, enz. Denken wij altijd aan Slees-
wijk. Er bestaat geen volkenrecht. De menschheid wordt
geregeerd door hartstochtwaaraan denkbeelden meer
of min tot leiddraad strekken. Hooren wij ten slotte,
wat Taine dezer dagen in het Journal des Débats zeide
tot aankondiging van het Précis du droit des gens par
Funck-Brentano et Alb. Sorel:
Twee zeer verschillende geesten hebben zich vereeuigd
