25
Bij de berekening der kosten, welke natuurlijk slechts
eene globale kan zijn, is niet in aanmerking genomen:
10 de grootere bemanning van het raderschip
20 de meerdere kosten van onderhoud en herstel bij een
raderschip
3° de grootere slijting van tuig en zeilen bij een schroef-
schip.
De konstruktie gelijk zijnde voor beide typen, mag
men den levensduur van de twee stoomschepen ook ge
lijk stellen en dien op 20 jaar rekenen. Het aantal
stoomdagen is hier op 50 per jaar en de prijs der steen
kolen op f 20 per ton gesteld. Voor den Indischen
archipel evenwel gaan deze cijfers niet door. De schroef-
booten der Ned. Indische stoomvaartmaatschappij hebben
een gemiddeld steenkolenverbruik van 18 ton per etmaal,
althans dit brengt die maatschappij het gouvernement in re
kening voor de verhuurde booten; wellicht zijn de kolen ook
van minder goede kwaliteit en dus spoediger verbruikt dan
die, welke op de oorlogschepen in Europa gewoonlijk
worden gebezigd. Voor de ton steenkolen vraagt de Ned-
Indische stoomvaartmaatschappij het gouvernement f 35
om te kunnen beoordeelen of dat billijk is, ga men eene
der bijlagen na van het rapport van den ingenieur Cluij-
senaer over de spoorwegopname op Sumatra, waarin eene
opgave voorkomt van de verschillende prijzen der steen
kolen in den Ned. Indischen archipel. Uit bovenstaande
opgave volgt in elk gevaldat raderschepen veel duurder
zijn dan schroefsohepen. Daardoor gingen Amerikaansche
stoomvaartmaatschappijen faillietterwijl Engelsche daar
entegen konden blijven bestaan, toen ze even als de
Messagerie Atlantique hare raderbooten door schroef-
booten hadden vervangen. Voor dezelfde som, welke voor
onze oorlogsmarine 7 raderschepen kostenkan men 12
schroefschepen doen bouwen. Wel blijkt uit de hierbe-
