372
gevaar, dat de toestand ten eeuwigen dage gebrekkig
blijft. Die half-officieele schrijver heeft twee zaken ver
ward. Hij scheen een duister begrip te hebben gehad
van de stelling door ons ontwikkeld, dat de Re
geering het plan van s' Lands verdediging in groote trek
ken moest vaststellen, en daaruit heeft hij dadelijk, naai
de gewone autokratische opvatting, de gevolgtrekking ge
maakt, dat alleen de Regeering over die verdediging mag
denken en spreken. Verkeerd ingezien. De verdediging-
des lands is een algemeen belang, en het algemeen is,
waar het de algemeene zaak geldt, tot oordeelen en, zoo
daartoe aanleiding is, tot spreken verplicht. Maar het
algemeen kan slechts oordeelen naar de mate zijner kennis,
zich steunende op de gegevens, die tot beschikking van
een ieder staan. Het oordeel van het algemeen heeft
dus slechts eene betrekkelijke waarde en kan, waar het
eene zaak van zooveel omvang geldt, en die inderdaad
aan alle wetenschappen en alle belangen raaktniet anders
dan onvolledig zijn. Moet men daarom dat oordeel als
geheel nutteloos verwerpen, en zou er niet altijd iets
te leeren zijn van die groote stem, die uit het volk
kom! P
Om de meening van anderen te verstaan, is het noodig
de maatstaf te kennen, waarvan zij zich hebben bediend,
het standpunt, waarvan zij zijn uitgegaan.
Wie, sprekende over de publieke zaak, niet verkeerd
begrepen wil worden, moet dan ook het standpunt om
schrijven, waarop hij zich heeft gesteld, en daardoor den
sleutel geven tot zijne beschouwingen. En wie zijne denk
beelden wil doen kennen over de inrichting van ons krijgs
wezen behoort vooraf aan te geven, welke eischen hij
aan dat krijgswezen stelt, welk doel hij meent, dat
daarmede bereikt moet worden.
