- 414
m huune gelukkige loopbaan en veelzijdige in Indië be-
kleede betrekkingen, de talenten van den bestuurder of
regeerder hebben ten toon gespreid. Een dier gelukkige
mannen was de luitenant-generaal Yan den Bosch. War
hij, de militairop het gebied van den staatsman heeft
gewrocht, staat te hoog, om nog door één Nederland sell
burger-diplomaat van de twee geslachten, die op het zijne
gevolgd zijngekritiseerdveel minder nagevolgd te wor
den. Hij was m de school gevormd, die mannen als
Daendels, Krayenhoff en Yerhuell had voortgebracht en
wier elèves van den tweeden en derden rang werden
teruggevonden in de self-made menzooals den admiraal
Buijskes, den generaal üe Koek, den generaal H. J.
De Stuers, den luitenant-kolonel Raaff den generaal Mi-
chielsen m latere jaren wat men ook van hem moge
zeggen - den generaal Yan Swieten. Het moge voor
ons, de mannen van het zwaard, een streelend gevoel
zijn, op die namen te wijzen, laat ons daarbij hot ge
vaar, dat ons reeds lang dreigt, niet te licht tellen. De
tijden der self-made men zullen, ook in Indië, langza
merhand voor andere plaats moeten maken; en de ge
breken, die in vele opzichten aan de opleiding en vor
ming van onze hedendaagsche ambtenaren en officieren
kleven, worden niet genoeg doorgrond. Laat ons daarover
thans niet redetwisten, al valt er <?p het gebied van militair
onderwijs en militaire opvoeding nog veel te doen. Als we,
afgemat van den strijd over de wetenschappelijke opleiding
en vorming van onze toekomstige Indische staatslieden en
legeraanvoerders volgens het hedendaagsche stelsel van
hooger onderwijs, naar verpoozing zoeken, is het vaak
al ware het slechts door de schrille kontrasten een genot,
ons te verdiepen in de geschiedenis van mannen, die, zooals
Van den Bosch, zonder noemenswaardige opleiding, uit de
nederige woning van een Betuwsch dorpsgeneesheer zijne
