58
portschip Soerabaja in Indië werd gebouwddat tijdens
de Atjehsche expeditiën als oorlogschip heeft dienst ge
daan. Het is een voorbeeld van het vooral bij onze
regeering gewone hinken op twee gedachten. Als oor
logschip was dc Java ongeschikt, omdat het te weinig
stoomkracht had en daarbij te smal was voor eene be
hoorlijke bediening van het geschut. En als transport
schip was het veel te kostbaar. Men heeft de kosten
van dit vaartuig op negen ton gouds begrootmaar nie
mand weet eigenlijk de ware kosten. Toen het gebouwd
werdgaf men het evenals de Soerabajameen ik
-eene oude machine van een schip van minderen ton
neninhoud dat met die machine van 250 paardenkracht
nog 8 mijlen liep.
Evenmin als men een transportschip voor oorlogsvaartuig
moet gebruiken, mag het omgekeerde plaats hebben. Toen
Indië nog zijne Koloniale marine hadheeft men deze
ook met transportdiensten belastdat wellicht eene der
oorzaken van haar verval en spoedigen dood was. Later,
toen die marine voor de Koninklijk-Nederlandsche moest
plaats maken, heeft dat misbruik echter niet opgehouden
te bestaan; en misschien zal men het in Indië niet spoedig
nog geheel kunnen uitroeien. „Behalve de zuiver militaire
diensten zegt De Roo van Alderwerelt in zijn werk
„Onze Zeemacht" „zijn voor de marine in Oost-Indië
nog transportdiensten te verrichten." Sedert de heer De
Roo dit schreef, zijn we elf jaren verder en gedurende
dat tijdsverloop hebben zich ook de toestanden in Indië
gewijzigd. Het is als een natuurlijk gevolg van den
eigenaardigen toestand van onze bezittingen in den Indischen
archipel, dat er een groot vervoer te water plaats heeft,
zoowel van troepen en ambtenaren als van oorlogsmatericel
en levensmiddelen. Toen Insulinde nog geene partikuliere
stoompakketvaart kendegeschiedde dat vervoer in vele
