74
The Edinburgh Reviewhet orgaan der Whigs. Men weet
dat deze partij altijd de zijde van Turkije gekozen heeft
Pitt I was gewoon te zeggen„met iemanddie niet
begrijpt, dat Turkije in Europa moet blijven bestaan, kan
ik niet redeneeren." Alleen in den laatsten tijd zijn en
kele Whigs, gelijk Gladstone, Bright en anderen, door
de gruwelen in Bulgarije, gelijk zij zeggen, afkeerig ge
worden van verder hulpbetoon aan de Porte. Maar men-
schelijkheid kan soms leiden tot zeer onmenschelijke ge
volgen. Servië was vóór korten tijd een schatplichtige
provincie van Turkijevrijmet een zelfbestuurwelva
rend en vooruitgaande. De Porte eischte slechts weinig. In
September kon het op zeer milde voorwaarden vrede sluiten,
maar het leende het oor aan zendelingen van een vlmmane"
buitenlandsche mogendheid. Het is nu de dupe en het
slachtoffer van vreemde tusschenkomst. Bulgarije had
onlangs vijf jaren lang onder Midhat Pasja, den meest
verlichten en meest humanen der Turkschen staatslieden
een zoo goed bestuur gehad als onder een Oostersche
regeering mooglijk is. Hij had wegen aangelegdhandel en
onderwijs aangemoedigden de vooruitgang van de Chris
tenen was zoo merkwaardigdat hij gezegd werd de
wangunst van hun Muzulmansehe naburen te hebben op
gewekt. Deze vooruitgang is gestoord geworden door de
rhuman(T poging, Bulgarije op te ruien tot opstand als
hulp voor de Serviërs in hunnen oorlog. De Bulgaren
waren niet warm voor den opstandmaar de Maho-
medanen onderdrukten de poging, die ook te wijten was
aan vreemde zendelingenmet een grenzenlooze wreedheid
die de verontwaardiging en het afgrijzen van Europa wekte.
Het lijden van de Bulgaren is even groot als onverdiend.
Maar om hun ellende ten top te voeren ontbreekt er
slechts aan, cla.t hun vruchtbare en nijvere valleien het
tooueel van den oorlog tusschen twee groote machten