75
zouden, worden, en dat het geheele gewest, in naam der
„humaniteit", ontvolkt en verwoest zou worden, gelijk
door den Russischen inval van 1828 en 1829. Men
geve den Turken geen les in de plichten der verdraag
zaamheid en menschelijkheid door het aanheffen van
woeste oorlogskreten.
Andere, minder edelmoedige drijfveeren deden den
kruistocht aangroeien. Ziekelijke protestanten meenden,
dat de Halve Maan ten onder moest gaan en de profetie
uit het boek van Daniel vervuld worden.
Daarbij kwam de teleurgestelde winzucht van aandeel
houders, die hun geld bij millioenen leenden om een
slecht gouvernement te ondersteunen, toen het hun zeven
percent betaaldemaar al zijn onbillijkheden ontdekken
nu de rente herleid is tot drie.
Weder anderen zagen de kans schoon voor een partij
strijd tegen de Tory-ministers. Zonder tegenspraak heeft
Lord Beaconsfield ernstige berisping verdiend wegens zijn
dubbelzinnigheid, maar dit is geen reden om een slechte
staatkunde te beginnen.
Wij zullen slechts letten op feiten en historische eu
militaire beschouwingen uiteenzettendie geschikt zijn
om licht te werpen op de jongste gebeurtenissen en
op de vooruitzichten. Wij zullen tot gids nemen Hert-
slet's uitmuntend compendium The Map of Europe by
treaty.
De oorzaken van den thans dreigenden toestand in het
Oosten zijn het slechte bestuur van de Porte en de staat
kunde van Rusland.
Omtrent het eerste onderwerp valt niet veel meer te
zeggen. Yolgens den standaard van Europeesch beheer
en openbare huishouding is het Turksche gouvernement
een slecht gouvernementomdat het de moeste gebreken
heeft aan Aziatische gouvernementen eigenhet is