HOOFDSTUK I.
OORSPRONG TAN HET LEGER.
A. INLEIDING.
Keizer Karel Y stond in 1543 na het einde van den Geldersch-Bour-
gondischen oorlog op het toppunt zijner heerschappij.
„Kaerle bijder gratie Godts, Roomsch Keijser, altijts vermeerder
,,'sRijcks, Coninck van Germanien, van Castilienvan Leon, van Grenade,
„van Arragon, van Navarre, van Naples, van Cecilie, van Maillorque,
„van Sardainie, van de eijlanden van Indien ende vasten lande der zee
„oceane; Eerts-Hertoghe van Oostenrijck, Hertoghe van Bourgoignen, van
„Lothrick, van Brabant, van Lembourg, van Luxembourg, ende van
„Geldre; Grave van Ylaenderen, van Arthois, van Bourgoignen; Palts-
„grave van Henego uwe, van Hollandt, van Zeelandt, van Ferrette, van
„Haguenault, van Namen, ende van Zutphen; Prince van Swave; Marc-
„grave des Heijlighs Rijcks, Heere van Frieslandt, van Salins, van
„Mechelen, van der Stadt, Steden ende Landen van Utrecht, Overijssel
„ende Groeninghen; ende Dominateur in Asie, ende Affrique." (1)
(1) Deze titels zijn vermeld in een akte van 1549, voorkomende in j>01ivarius Vredius, Sigilla
Comitum Flandriae et inscriptiones diplomatum, etc. Brugis, FJandrorum, Anno 1639" (folio 192).
In akten van vroegere jaren komt dezelfde titulatuur voor, somwijlen verkort. Slechts een
enkele maal troffen wij een wijziging aan, namelijk in een akte van 1541 (folio 187,Duitschetekst)
waarin gemist worden het hertogdom Geldre (eerst in 1543 onder 'sKeizers gezag gekomen), het
graafschap Haguenault, de heerlijkheden Utrecht, Overijssel en Groningen, benevens de bezittingen
in Azië en Afrika. Bovendien worden vermeld de titels van »Konig in Jerusalem, Hungern,
Dalmatien, Croacien Toleten (Toledo), Valentz (Valencia), Gallicien HispalisCorduva[Corsica
MurcienGiennis, Algarven, Algeisiern, Gibraltar, der Canarischen Insuln Hertzog
zu Steyrzu Kernthenzu KrainGrave zu Tyrolzu Gortzzu Barcinonzu Kiburgzu
Rossilionzu Aeritania Land-Grave in AlsaszMarg-Grave zu Burgauwzu Oristainzu
Gotian; Furst in Catalonia, Asturia, etc.; Herr auf der Windischen Marcken, zu Dortenauw, zu
Biscaya, zu Molin, zu Tripoli."
Hongarye en Bohemen hadden hem in 1526 wel tot koning verkozen, maar hij droeg die
waardigheden op aan zijn broeder Ferdinand.
