8
vooral van Lamoraal graaf van Egmond, bevelhebber der ruiterij bij
St. Quentyn (10 Augustus 1557) (1) daarna weder bij Grevelingen (13
Juli 1558), kreeg de krijg voor Filips een gunstig verloop.
De wederzijds geleden nadeelen en de dood van koningin Maria,
Filips echtgenoote - van wier opvolgster Elisabeth dochter van Hen
drik VIII en Anna Bolbijn die andere godsdienstige gevoelens dan
haar zuster koesterde, hij geen ondersteuning te wachten had be
spoedigden den vredewelke op 3 April 1559 te Oateau-Cambresis tot stand
kwam. Filips en Hendrik II beloofden elkander in het geheim den katho
lieken godsdienst te zullen handhaven en de hervorming in hunne staten
met kracht uit te roeien. De Fransche koning maakte daarvan geen
geheim jegens Willem, Prins van Oranje, graaf van Nassau, die bij
den vrede van Cateau-Cambresis in het bezit van zijn prinsdom gesteld
werd en zich als gijzelaar voor den vrede bij hem bevond. Toen reeds
vatte Oranje het voornemen opom dit bloedige ontwerp te verijdelen.
Wijders zou Filips huwen met Elisabeth, dochter van Hendrik II
van Valois, koning van Frankrijk.
Sedert den vrede van Cateau-Oambresis boden Filips II en Hendrik II
weleer onverzoenlijke vijanden, elkander de hand tot onderdrukking der
hervormden. Dit zoogenaamde Heilig Verbond vond een ijverigen mede
stander in den paus. Zelfs de onverwachte dood van Hendrik verbeterde
den toestand der hugenoten nietaangezien de partijwelke gedurende
de zwakke regeering zijner elkaar opvolgende zonen Frans II, Karel IX
(15601574) en Hendrik III (15741589) de teugels van het bewind in
handen kreeg, nog nauwer met Filips II verbonden bleef.
't Is hier geenszins de plaats omtrent de kuiperijen van de koningin
weduwe Katharina de Medicis uit te wijden. Wij vermelden alleen,
dat haar zoon Frans II in 1558 als dauphin was gehuwd met Maria
Stuart, koningin van Schotland (15421567), die als kleindochter der
oudste zuster van Hendrik VIII zijn huwelijk met Anna Boleijn
onwettig achttederhalve Elisabeth als buiten het huwelijk verwekt be
schouwde daarom weigerde haar als koningin van Engeland en Ierland te
erkennen. Frans II regeerde slechts één jaar, van 1559 tot 1560, en
noemde zich ook koning van Groot-Brittannië. Maria Stuart bleef na
zijn dood en dien van Karel IX (1574) de titels voeren van koningin
van Frankrijk, Engeland en Ierland.
(1) Filips II woonde den slag van St.Quentijn bij, doch op een afstand. Volgens een gelofte
aan St.Laurens, op wiens naamdag de strijd plaats had, bouwde hij ter herinnering aan den
zegepraal der Spaansche wapenen het klooster Escuriaal te Madrid.
Het leger stond onder bevel van den hertog Emanuel Piiilibert van Savoye. Onder de Neder-
landsche grooten, die zich daarbij bevonden, behoorden de Prins van Oranje, de hertog van
Aerschot, de graven van Egmond en Hoorne, van Megen, van Mansfeld, van Aremberg, de
heer van Berlaymont en Hendrik van Brederode,
