Van vaste afmetingen bij het geschut was vooreerst geen sprake; het
werd steeds door particulieren geleverd en gaf groote verscheidenheid te
aanschouwen. Op het einde der 14de eeuw was het aantal geschut-
soorten reeds zeer groot; zelfs bestonden kalibers voor steenen kogels
van 450 pond.
In de 15de eeuw ontstonden nog zwaardere soorten voor projectielen,
die tot 900 pond wogen.
Hoewel de verscheidenheid van geschutsoorten zeer groot bleef, werd
toch gaandeweg in den loop van laatstgenoemde eeuw een schifting
in hoofd-typen merkbaar. De vuurmonden van groot kaliber, voor zoo
ver zij niet tot de mortieren behoorden, droegen vrij algemeen den
naam van bombarden of steenbussen; de korte kanonnen van klein
kaliber werden kartouwen genoemd, naar het Italiaansche „cortana"
(koit) (1), de lange, die aanvankelijk behalve bij de belegeringen en in
vestingen als veldgeschut gebezigd werden, noemde men slangen of
serpenten, wanneer zij van zeer klein kaliber waren, serpentijnenter
wijl de kleinste soorten ook wel valken genoemd werden.
De hoeveelheid geschut, waarover door de vorsten beschikt werdwas
soms vrij aanzienlijk.
Van Kabel den Stoute wordt gezegd dat hij 300 vuurmonden bezat;
zooveel .is zeker, dat hij in 1473 een artillerie-park bijeen bracht om
zijn leger naar Gelderland te volgen, bestaande uit
4 steenbussen (bombarden) op affuiten met vier raden, getrokken
door 10, 14, 16 en 19 paarden;
4- kleinere steenbussen (bombardelles) op affuiten met vier raden, ge
trokken door 6 en 8 paarden;
2 zeer groote steenbussen, getrokken door 19 en 21 paarden;
15 groote slangen met drakensnuitengetrokken door 45 en 6 paarden
1 mortier, g
1 serpentijn, 1 paa^;
te zamen, 118 bespannen vuurmonden en 442 paarden.
Bij het beleg van Nuis in 1474 bestond de artillerie van het Bourgon
dische leger uit:
9 groote ijzeren steenstukken;
3 koperen van 8 tot 11 voet lengte;
10 kartouwen 44
30 middelbare slangen
46 kleine
9 kartouwen,
2 paarden;
1 paard
3 paarden
1 kartouw
300
n
(1) De artillerie maakte aanvankelijk den meesten vooruitgang in Italië.
