42
een order op de legering van het krijgsvolk en de betaling van logies-
gelden in de frontier-steden tot stand (1).
E. ONTMOETING BIJ TURNHOUT EN VEROVERING
VAM CREVECOEUR.
Op den 31sten October 1596 sloten de Staten-Generaal aan bij het
of- en defensief verbond, gesloten tusschen de kronen van Frankrijk en
Engeland (2). De bijzondere bepalingen hielden o. a. in, dat de koning
van Frankrijk in 1597 een leger van 10.000 man infanterie2500 ruiters
en eenig geschut zou zenden naar de grenzen van Picardië en Artois,
terwijl de Staten-Generaal 7 a 8000 voetknechten, 1500 paarden en de
noodige artillerie op een nader aan te geven plaats vereenigden. Tijdens
de onderhandelingen, die het sluiten van het verbond voorafgingen, ver
zocht de koning van Frankrijk aan de Staten-Generaal om nog eenig
volk in 't veld te brengen als afleiding voor een door hem te ondernemen
handeling. De Staten besloten eenige compagnieën te paard en te voet
voor 3 of 4 weken bij elkander te brengen, zonder echter iets van
gewicht te ondernemen (3); Bergen-op-Zoom werd aangewezen tot ver
zamelplaats; bevelhebber zou zijn jhr. Pieter van Sedlnitzky; men
verspreidde geruchten omtrent een inval in Brabant aan de andere zijde
van den Demer tot het ophalen van achterstallige contribution. Niet
minder dan 56 vendelen en 8 vanen werden vereenigdterwijl de
vijand 2 regimenten en 5 vanen naar Eeckeren zond. In 't laatst van
November zochten beide partijen hunne oude kwartieren weer op. In
zooverre was het doel bereikt, dat de vijand de Fransche grenzen had
moeten ontblooten. Middelerwijl bleek 't dat de vijand nog iets bijzon
ders in het schild voerde. Drie tot vier duizend man onder Claude
de Rije graaf van Varax waren te Turnhout vereenigd om bij vriezend
weer een bezoek te brengen aan de Zeeuwsche eilanden, of wel het
heffen van contributiën in de Kempen aan de Noord-Nederlanders te
beletten. Terwijl de ritmeesters uit Brabant zich in den Haag bevonden
ter bespreking met Prins Maurits aangaande de nieuwe bewapening der
cavalerie, besloot de Raad van State om tegen den vijand te Turnhout
op te rukken (4). Alle maatregelen werden zoo spoedig mogelijk ge
nomen en het doel van den tocht geheim gehouden.
Den 22sten Januari 1597 waren 50 vendelen te Geertruidenberg ver
eenigd; den volgenden dag ondernamen zij den tocht naar het zuiden;
op de heide bij Oosterhout voegden zich nog 16 vanen bij deze krijgs-
(1) D.d. 19 November 1596. Zie Aanteekening N°. 24.
(2) In zijn geheel te vinden in het Journael van Anthonis Duyck, II. 164—172.
(3) Seer. Res. S. G. 30 October 1596.
(4) Res. R. v. St. 14 Januari 1597.
