48
Bourgondië over aan zijne dochter de infante Isabella Clara Eugenia
onder voorwaarde, dat zij in het huwelijk zou treden met den kardinaal
Albertus van Oostenrijk, algemeen stedehouder te Brussel (1). Op 1B
Augustus werden aldaar de vereischte eeden tusschen Albertus en de
verschillende staten afgelegd (2).
Alvorens Albertus, die door den Paus van zijne kerkelijke gelofte
was ontslagen, zich op reis zou begeven om te huwen, stelde hij zijn
neef Andreas gedurende zijne afwezigheid aan het hoofd der regeering
en droeg de leiding van den oorlog op aan Francisco de Mendoza,
admiraal van Arragon (3). Ook werden van zijnentwege en door de
Zuidelijke Staten vredesvoorslagen gedaan aan de Noordelijke; maar dezen
verkozen een oorlog tot het uiterste boven een onzekeren vrede (4). De
reis werd op 14 September aanvaard, in weerwil dat de Spaansche gar
nizoenen van AntwerpenLier en Gent aan het muiten waren (5). Gedu
rende de reis werd de dood vernomen van Spanje's koning Filips II
op 13 September en de aanvaarding der regeering door zijn zoon
Filips III (6). Mendoza had met een leger van 2B000 man den
aartshertog tot Namen begeleid, trok bij Roermond over de Maas en
maakte zich meester van verscheidene plaatsen op neutraal Duitsch
(1) Koning Filips II schreef den 3den Juni 1598 aan den aartshertog „Yous savez que,
,.dès le principe, il a été convenuentre nous, que quelques places des Pays-Bas seraient
„gardées pour moi, pour le prince mon flls, et pour cette couronne, pendant le temps qui
„serait jugé convenable, en y entretenant, k nos frais, des garnisons, au moyen desquelles
„vous seriez assuré de leur conservation et vous auriez, en même temps, des troupes dont
„vous pourriez vous servir an besoin." (Gachard, Correspondance de Philippe II. II. XCIII).
Do krijgsmacht bleef dan ook onder het nieuwe bewind voor een groot deel uit Spanjaarden
bestaan; het bewind oefende in alle zaken slechts schyngezag uit; de koning van Spanje
bleef heer en meester (Collection de mémoires relatifs a l'histoire de Belgique Histoire
générale des guerres de Savoie, etc. I. XXIX).
(2) Res. H. 12 September 1598 bevat de artikelen van „La Cession des Pays-Bas faite par
„le Roy d'Espagne, au proffit de la Fille l'Infante", benevens de „Extraits des Poincts et
„Articles remonstrez a Son Altesse par les Estats Généraux des Provinces le 22 d'Aougst,
„avant de faire reciproquement le serment".
(3) Andreas was de zoon van aartshertog Ferdinand, broeder van Albertus. Gegevens
omtrent het Spaansche krijgsvolk van 1598—1610 zfin te vinden in N°. 2606 van het archief
van Holland, Litt. C (Algemeen Rijksarchief).
(4) Het reisgezelschap van den aartshertog bestond uit een aanzienlijk gevolg, waaronder
Prins Filips Willem van Oranje. Gedurende de reis werd deze in zjjn prinsdom Oranje
gehuldigd (11 Maart 1599). De Prins kwam met den aartshertog op 3 September 1599 te
Brussel terug.
(5) De aartshertog Andreas liet in Februari 1599 de muitelingen van Antwerpen betalen,
doch met voornemen hen bjj 'gelegenheid te straffen en het pas ontvangen geld weer af te
nemen. De meesten, naar hun vaderland willende terugkeeren, verloren dan ook onderweg
leven en goed. Enkelen ontgingen dit lot door in dienst der Républiek te treden. De
muitelingen van Lier en Gent werden onder voor hen gunstiger voorwaarden afbetaald.
(6) In weerwil van den oorlog, werd door de Noord-Nederlanders een levendige handel
onderhouden op Spanje. Filips III, geboren 1578, begon zjjne regeering met het in bezit
laten nemen van alle Nederlandsche schepen, die zich ter koopvaardij vaart in de Spaansche
havens bevonden. De bemanning kwam op de galeien terecht. Zie voorts Aanteekening
N°. 33.