126
legerplaats tusschen Made en Stuivezand met 180 compagnieën te voet,
28 te paard, benevens 72 stukken geschut; weldra versterkt door 6com
pagnieën Friezen250 man uit Emden en 10 compagnieën ruiterij onder
den overste Schmelsingh. De prins verzocht aan Holland, uit de garnizoenen
nog meer soldaten vrij te maken en door burgers te laten vervangen (1).
Spinola had zijn belegeringskorps, trots slecht weder en ongunstige
omstandighedenbinnen 17 dagen door een contravaliatie- en een
dubbele circumvallatie-linie van zes uren in omtrek omslotenmet borst
weringen, grachten, redouten en andere werken sterker dan ooit te
voren. Tal van edellieden namen als eenvoudige soldenieren met
piek en spade deel aan den arbeid (2). Eveneens toonden de jonge sol
daten van Justinus van Nassau grooten ijver bij het graafwerk. Beide
opperbevelhebbers zorgden steeds de gravers contant te betalen, hoe
en van waar het geld vandaan kwam. Tevens liet Spinola Ooster
hout en Terheyden bezetten en alle toegangen met aardewerken dekken.
Hij verlangde Breda niet geregeld te belegeren, maar door uithonge
ring tot overgave te dwingen. Een der eerste October-dagen had op
uitdaging van Adrien Pierre de Bréauté die den dood zijns
vaders wilde wreken (8) even buiten de stad een ruiter duel plaats
waartoe van beide partijen vijf ruiters, die des vijands onder graaf
Johan van NassauSiegex, te bestemder plaatse verschenen; de zoon
kwam er even ongelukkig af als zijn vader en verloor het leven. In strijd
met de wederzijds afgekondigde plakkaten waren de boeren uit den omtrek
wel gedwongen om aan beide legers de vruchten van hunne akkers te
leveren. Toen ruiters van Made enkele landlieden gevangen namen om
op grond der plakkaten boeten te innen, kwam de ritmeester Henri de
Bergaigne daartegen op. Hij toch was belast met het ophalen van
contribution en sauvegardes in de kwartieren van den Demer en van
Namenen betoogde dat dusdoende niets van de door hem te heffen
contribution kon terecht komende boeren werden dus van twee kanten
gesneden (4).
Als middel tot ontzet van Breda liet Prins Maurits door ritmeester
Adriaan Meganck drost van Bergen-op-Zoomdie wel bekend was met
de landstreek, met 1000 man te voet en 200 te paard een aanslag be
proeven tegen het kasteel van Antwerpen, waar don Juan Bravo het
bevel voerde. Meganck liet de oranje-sjerpen vervangen door roode, als
(1) Res. S. G. 7 October. Lias loopende 1624dd. 2 en 12 October. Een compagnie burgers
(schutterij) van Dordrecht kwam te Brielle.
(2) De aanzienlijkste bezoeker van Spinola was "Wladislaus Sigismund kroonprins van
Polen.
(3) Zie Deel II, bladz. 104.
(4) Res. S. G. 10 en 13 October 1624. De kapitein Musques was belast om van de Staatschen
het overkomen van den Demer te beletten, doch kreeg ongenoegen met zjjne meerderen.
Hij verliet de Spaansche zjjde en werd hier te lande in dienst aangenomenwijl hij goed in
de kwartieren van den Demer bekend was (Res. S. G. 12 Juli 1624).