troepen aanwezig (1). Alle huisluiden tusschen 18 en 60 jaren omtrent
en achter de Vecht, van Oudewater tot de Goudsche sluis, van den Rijn
tot de Haarlemmermeer en het huis Ter Hart, werden ijlings te wapen
geroepen onder bevel van de baljuws als kolonels, van de schouten als
kapiteins en die „van den gerechte" als mindere officierenvoor twee derden
bewapend met roers, de overigen met pieken of springstokken. Tevens
werd de andere helft der Hollandsche schutterijen opgeroepen. De Staten-
Generaal en de Raad van State besloten hunne zittingen voorloopig te
Utrecht te houden. Onderweg vernamen zij, even als kolonel Chaeles
Mobgan op reis naar Amersfoort om aldaar het bevel over te nemen,
dat Montecuccoli den 13den met 5 regimenten keizerlijken (8000 man)
en 86 kornetten voor Amersfoort was gekomenwelke plaats den volgenden
dag door jhr. Teetulianus van Dobp aan hem was overgegeven (2).
Ook het huis Ter Eem ging verloren (3).
Te Utrecht was de „consternatie van de burgerie soo groot, dat men
„deselve nauwelicx in pointen van goede regeeringe" kon houden; vele
aanzienlijken togen met hunne kostbaarheden op de vlucht. De „hop-
„luiden vande borgerie" kapiteins der schutterijen moesten aan Hunne
Hoog Mogenden beloven de gemoederen gerust te stellen en de ont
vluchting uit de stad tegen te gaan (4)- Nu gevaar dreigde, werden alle
krachten ingespannen tot voltooiing der verdedigings-liniën te Muiden,
Woerden en andere plaatsen ter beveiliging van Amsterdam. De huis
luiden moesten zich op eigen kosten van wapenen, vaandels en trom
men voorzienzij ontvingen alleen kruit omdat „veel weers viel te
„doen"; wegblijvers werden „by gyselinge en reale executie" gedwon
gen en moesten betalen voor plaatsvervangers (5).
Terwijl de vijand als 't ware voor de poorten van Utrecht stond, de
Betuwe, Hattem en Willemstad bedreigde, „aut nunc aut nunquam" in
zijn vaandels had geschreven, ontvielen hem onverwacht alle behaalde
voordeelen door de verrassing van Wesel: de hoofdstapelplaats van
37
(1) Als commandanten der Utrechtsche linie traden op:
Rechtervleugel (Vaartsche Rijn, te Vreeswijk) Willem de Zoete de Lake, heer van
Haultainkolonel der Zeouwsche regimentenluitenant-admiraal van
Zeeland
Centrum (Utrecht) Johan Wolfert van Brederode
Linkervleugel (Vecht, te Naarden) Charles Morgan.
(2) Res. S. G. 18—15; Res. R. v. St. 14—16; Res. H. 14 Augustus 1629. Tertulianus
van Dorp werd gecasseerd en uit den lande verbannen by Res. S. G. 18 Februari 1631
werd de verbanning ingetrokkenbij die van 15 Augustus 1636 hij in goeden naam en faam
hersteld. Verschillende officieren werden in hunne betrekkingen geschorst. (Res. R. v. St-
4 October 1629). Ci-iarles Morgan was benoemd tot commandeur van Amersfoort by Comm.
S. G. 13 Augustus 1629.
(3) Res. H. 17—19 Augustus 1629.
(4) Res. S. G. en Res. R. v. St. 16 Augustus 1629. De schutterij van Utrecht bestond uit
acht vendels van 150 man onder een der burgemeesters als kolonel.
(5) Res. S. G, 16, Res, H. 14, 17, 18 en 21 Augustus 1629,
