48
defensief te werk te gaan (1). Graaf Johan van Nassau nestelde
zich met keizerlijke troepen aan den Rijn, eiscbte 25.000 rijks
daalders van de stad Keulen en even zooveel van Gulik, waar
tegenover de Staten-Genéraal met gelijke heffingen dreigden als de graaf
zijn zin kreeg (2). De ritmeester Vincent van IJsselsteijn, die in Juli
met 400 ruiters en 1000 voetknechten uit Wesel was getrokken om
graaf Johan het opwerpen van een fort aan het nieuwe kanaal Rijn
berk—Venlo te beletten, moest onverrichter zake terugkeeren. Hij maakte
den graaf in een gevecht op de Bunickerheide krijgsgevangen; tegen een
losprijs van 5000 rijksdaalders herkreeg deze de vrijheid (8).
In 1680 werd door de Republiek, zoo men wil de West-Indische Com
pagnie, alleen krijg gevoerd in Brazilië (4). Hier te lande vielen
geen krijgsverrichtingen voor (5). Derhalve kon men in het najaar
de legersterkte per compagnie verminderen, mits het af te danken
personeel en andere schuldeischers het hun toekomende geld ont
vingen. Een bewijs van wanorde in de geldzaken leverde de klacht,
dat voor „d'exactien der chrychsofficieren ende gemeene soldaten, door
„de welcke het platte lant sulcx uitgeput ende uytgermergelt wert dat
„huysluyden onbequaem gemaeckt haere contributien voortaen op te
„brengen" (6).
Terwijl de Raad van State in October de oorlogs-petitie voor 1631
aanbood, tevens aandringende op „suyveringe van de defecten der con
senten", gaven de Staten-Generaal bevel om de sterkte der 50 com
pagnieën van anno 1628 van 200 tot 100 hoofden te verminderen
waarin Holland eerst in December toestemde; omdat deze provincie al-
geheele afdanking verlangde (7). Friesland had reeds in September op
eigen gezag zes der op hare repartitie staande compagnieën van 1628
afgedankt, en liet in December eigenmachtig 300 man uit Emden
overkomen. Groningen wilde eveneens 300 man uit Emden trekken;
prins Frederik Hendrik gaf terzelfder tijd patent dat 600 man
genoemde plaats zouden verlaten. De Staten-Generaal beslisten dat
(1) Res. S. G. 21 Mei, 27 Juni, 14 en 19 Juli; Res. R. v. St. 31 Juli, 1 Augustus 1630.
Zie Aanteekening N°. 17.
(2) Res. S. G. 14 en 22 JuniRes. R. v. St. 15 Juni 1630.
(3) Res. S. G. 18 en 27 Juli, 27 en 28 September, 4 en 11 October 1630. Maria Pas te
Utrecht kreeg octrooi tot het verkoopen van mans-slaapmutsenwaarop geborduurd stond
„slants welvaren" en „de rencontre met graeff Jan van Nassau" (Res. S. G. 3 Augustus).
(4) Zie Aanteekening N". 16.
(5) Severijn Hoemaker commandant van Liefkenshockontdekte een poging om het
fort door verraad aan den vijand over te leveren6 soldaten werden met het koord ge
straft en het hoofd van den aanlegger op een staak geplaatst (Res. S. G. 4 Moi). Een vijande
lijke aanslag op Kadzand en Schouwen werd verijdeld (Res. S. G. 2, 7, 18 en 20 September,
814 en 15 October 1630).
(6) Res. S. G. 3 September 1630.
(7) Res. S. G. 15, 16 en 18 October; Resk R. v. St. 14 en 18 October; Res. II. 28 No
vember 5 December 1630.
