54
geweldige, doch mochten op hun eerewoord logies bij de burgers zoeken
de overigen werden eerst ondergebracht in kerken, wachthuizen en andere
publieke gebouwen, daarna in afwachting hunner uitwisseling op het „eylan-
„deken van Rommerwale". Graaf Johan van Nassau wist te ontkomen
en voegde zich te Rosendaal bij Santa Cruz, die, niettegenstaande zijne
sterkte van 180 compagnieën infanterie en 44 vanen ruiterij genoodzaakt
was tot den terugtocht over Calmpthout, Cappellen en Êeckeren naar
Antwerpen. Aldaar en in de omliggende steden geraakten alle gasthuizen
overvol met zieke soldaten, zoodat velen hunner „langs de straten van
„Antwerpen gestorven sijn, sonder eenige opsicht ofte compassie" (1).
Enkele dagen na de zegepraal der Staatschen op het Slaak behaalde
koning Gustaaf Adolf te Breitenfeld bij Leipzig een belangrijke over
winning (17 September). Vermoedende dat hier te lande troepen werden
afgedankt, drong Zweden er op aan om ze over te nemen; dit kon even
min als andere wervingen worden toegestaan (2). Bij aanhoudende
geruchten omtrent vijandelijke invallen wenschte de Republiek het leger
op sterkte te houden (3). Hoewel de infante beschikte over 42 regi
menten te voet en 112 compagnieën te paard, terwijl nog 4000 recruten uit
Spanje overkwamen, kon zij niet meer dan 4 regimenten infanterie en
14 kornetten ter ondersteuning der Liga naar Duitschlandzenden, zoodat
het vasthouden eener groote macht in de Zuidelijke Nederlanden dooi
de Republiek den koning van Zweden toch indirect hielp (4). De over
winning op het Slaak had Spanje zeer benauwdde regeering wendde
teistond weer pogingen aan om over vrede te onderhandelen, thans niet
als vroegei dooi tusschenkomst van Groot-Brittannië of Denemarkendoch
rechtstreeks; de Staten-Generaal verlangden echter, ook met het oog op
de verplichtingen tegenover Frankrijk, den oorlog voort te zetten (5).
Inmiddels biaken beide partijen de legers op, -welke de winterkwar
tieren betrokken (6).
(1) S. G. Lias loopende 1631 dd. 13, 15 en 21 Septemher, 1 November; Res. S. G. 25
September, 23 October; Res. H. 10 September-2 October. Onder de gevangenen behoorde
Guillaume Bette, baron van Lede, de laatste Spaansche bevelhebber van Maastricht. Het
rapport van een te Bergen-op-Zoom gehouden monstering vermeldde o. a. dat „de Ruyterye
„aldaer in gansch quade gesteltenisse issterven vele peerdenende d' ander seer mager
„ende slecht sijn, omdat alle voeder daeromtrent deur hot legher is opgegeten, ende oock
„van do Langestraet daer t' Leger gelegen heeft". (Res. R. v. St. 15 December).
(2) Res. S. G. 13 en 14 October 1631. Magdalena van der Pas ontving octrooi tot het
verkoopen van slaapmutsen, voorzien van een opschrift betreffendo de verovering der
Spaansche vloot op 13 September en van den slag bij Leipzig. (Res. S. G. 15 November).
(3) Bevelen werden gegeven om bevroren rivieren door ijzen tegen een inval in do Be
tuwe open te houden (S. G. Lias looponde 1631 dd. 28 October).
(4) Res. S. G. 15 November 1631.
(5) Res. S. G. 3 en 16 October 1631.
(6) S. G. Lias loopende 1631 dd. 1-4 November; Res. S. G. 3 en 11 November. Prins
Frederik Hendrik ontving voor zijne in 1631 bewezen c|iensten een vereering van 36.000
Siaaf Ernst Casimir£ 12.000, graaf Herman Otto van Limburg Stirum 2.5C0 (Ros. S. G.
6 Februari, 16 Maart 1632),
