81
digd door Valentin Michel, ter waarde van 15063 (1). De her
tog van Monmouth, natuurlijke zoon van Karel II, woonde den veld
slag in het gevolg van Oranje bij. De kolonel Guillaume de Rocque-
cerviere sneuvelde, de luitenant-kolonels Johan Cronmann en John
Alexander Lauder bezweken aan bekomen wonden.
I. a. DE VREDESVERDRAGEN VAN 1678 EN 1679 EN DE
SCHENDING ERVAN DOOR LODEWIJK XIV;
TWINTIGJARIG BESTAND, b. OOST-FRIESCHE ZAKEN.
a. Volgens de bepalingen van den op 10 Augustus 1678 met Frankrijk
gesloten vrede, verbond Lodewijk XIV zich, zoodra de ratificatiën
zouden zijn uitgewisseld, tot teruggave van de stad Maastricht, de
landen van Overmaze en verschillende andere plaatsen. Frankrijk be
hield zich het recht voor tot heffing van achterstallige contributiën.
Frederik Maurits II de la Tour d'Auvergne, hertog van Bouillon,
zou het Markiezaat van Bergen op Zoom terugkrijgen, waartegenover
aan Prins Willem III het prinsdom Oranje en zijn bezittingen in
Franche-Oomté enz. werden beloofd (2).
De Republiek had bij het verdere verloop van den oorlog een stipte
neutraliteit in acht te nemen.
20 September had de uitwisseling der ratificatiën plaats, twee dagen
later de afkondiging van den vrede te 's-Gravenhage. Het glanspunt
der feestviering vormde een vuurwerk op den Vijver; de woning van
den Franschen gezant, Jean Antoine de Mesmes, graaf van Avaux
vertoonde den pijlbundel der zeven provinciën, saamgebonden met
een „struyck leliën" en de woorden „quis separabis" wie zal deze
scheiden.
De samenvoeging van pijlbundel en leliën bleek al spoedig een val-
sche beeldspraak te zijn, hetgeen bleek uit het optreden der Franschen
bij de vordering der niet afbetaalde contributiën, en in de volgende
maanden en jaren maar al te zeer zou bevestigd worden.
Hoewel de vrede, door de Republiek met Frankrijk gesloten, de ver
ontwaardiging der geallieerden gaande maakte, was voortzetting van
den oorlog toch verder buitengesloten. In de eerste plaats was Spanje
genoodzaakt het voorbeeld der Republiek te volgen. De bereidwillig
heid der Staten van Brabant om 8000 man op de been te brengen en
dit getal zelfs tot 30000 op te voeren, leidde tot geen resultaat. Nadat
op 19 Augustus een wapenstilstand was gesloten kwam op 17 Septem
ber de vrede tot stand.
(1) Res. S.G. 17, 19, 22, 23 Augustus, Seer. Res. S.G. 19 Augustus, Res. H. 19 Augustus,
Seer. Res. H. 19 Augustus 1678, Res. S.G. 4 Januari 1679.
(2) G.P.B. III ,360.
VI
6
